Türk Dil Kurumu (TDK), 2024 yılının kelimesi için gerçekleştirdiği oylamanın sonuçlarını duyurdu.

TDK'dan yapılan açıklamaya göre, Ankara Üniversitesi İletişim Araştırmaları ve Uygulama Merkezi (İLAUM) ile iş birliği içinde oluşturulan Değerlendirme Kurulu, halk oylamasına sunulacak 7 kelime ve kavramı belirledi. Seçilen kelimeler TDK’nın internet sitesinde oylamaya açıldı.

Oylamada yer alan kelimeler “kalabalık yalnızlık”, “merhamet”, “yabancılaşma”, “algoritma”, “yozlaşma”, “yapay zeka” ve “dijital yorgunluk” olarak belirlendi.

"Kalabalık yalnızlık" yılın kelimesi seçildi
	 Yaklaşık 1 milyon kişinin katıldığı oylama sonucunda, 2024 yılının kelimesi ve kavramı olarak “kalabalık yalnızlık” seçildi.

"Dijital dünya yalnızlık hissini arttırıyor"
	 Açıklamada, sosyal medya ve dijital teknolojilerin kullanımının artmasıyla bireylerin yalnızlık hissinin derinleştiği belirtilerek şu ifadelere yer verildi:
	 “Sosyal medyada takipçi ve beğeni sayılarının önem kazanması, sözde ‘kalabalık’ bir ortam yaratıyor gibi görünse de, yalnızlık hissini daha da arttırmaktadır. Dijital dünyanın geçici ilişkiler sunması, yalnızlık hissini derinleştiren bir etken haline gelmiştir. Ayrıca hayatın hızlanması ve toplumsal bağların zayıflaması, bireylerin kalabalık içinde bile kendilerini yalnız hissetmelerine yol açmaktadır. Çevredeki insan sayısının fazla olması, bireyin yalnız olmadığını göstermez. Aynı evde yaşayan aile üyeleri ya da aynı masada oturan kişiler arasında bile yalnızlık hissi yaşanabilmektedir.”

TDK anketine göre 2024 yılının kelimesi belli oldu

Edebiyatla İçerik Editörü

Edebiyat dünyasında minimalizm, söylenen kadar söylenmeyenin de değer kazandığı bir alan açar; sınırlı kelimelerle derin anlamlar yaratma ve boşlukları okurun doldurmasına izin verme sanatıdır. Bu tarz, aynı zamanda, modern dünyanın karmaşıklığı içinde sadeleşme ihtiyacına cevap verir. Minimalist yazarlar, detayları azaltarak okuru hikayenin derinliklerine daha etkili bir şekilde çeker. Minimalizmle yazan birçok usta isim, anlatının özüne ulaşmak için fazlalıkları elemiş ve okura en sade haliyle duygulara dokunabilme fırsatı vermiştir.

Minimalizm, okura geniş bir yoruma açık alan sunar. Ancak bu tarzın sınırları da vardır; bazı okurlar için minimalizm fazla soyut veya “soğuk” bulunabilir. Örneğin, Haruki Murakami’nin erken dönem eserlerinden Norveç Ormanı, bir aşk hikayesini anlatmasına rağmen, karakterlerin hislerini ve çatışmalarını çok az kelimeyle aktarır. Bazı okurlar, bu tür bir sadeliği eksik bir anlatım olarak görebilir. Ancak minimalist yazarlar, okurun hikayeyi kendi deneyim ve hisleriyle tamamlayabileceğine inanır. Bu yaklaşım, okur-yazar arasındaki görünmez bağı güçlendirir ve metni, okur için daha kişisel hale getirir.

<h4>Minimalizmi Temsil Eden İsimler ve Teknikleri</h4>

Edebiyatta minimalizmi anlatırken Ernest Hemingway ve Raymond Carver’ı anmadan geçmek neredeyse imkansızdır. Hemingway’in “buzdağı tekniği,” anlatımda derinlik yaratırken söylenmeyenlerin gücünü vurgular. Hemingway'in Yaşlı Adam ve Deniz adlı eserinde, yaşlı bir balıkçının denizdeki mücadelesi yalnızca fiziksel bir çabayı değil, hayatın zorlukları karşısındaki insan direncini de simgeler. Eserdeki dil son derece sade olsa da, satır aralarındaki anlam dünyası okuru düşündürür ve derin bir bağlantı kurmasını sağlar. Hemingway, cümleleri kısaltarak, her kelimenin yoğun bir anlam taşımasını sağlayarak minimalist anlatımın çarpıcı bir örneğini sunar.

Raymond Carver ise minimalist anlatının modern edebiyattaki öncülerindendir. Aşk Konuştuğumuzda Ne Konuşuruz? adlı öyküsünde, iki çiftin sıradan diyalogları üzerinden sevgi kavramına dair karmaşık sorular sorar. Carver, gündelik hayattan kesitler sunar ve karakterlerin iç dünyalarını doğrudan değil, ima yoluyla okura iletir. Karakterler, çok az şey söyler fakat bu ifadeler okura onların ilişkilerine dair güçlü bir içgörü sunar. Carver’ın sadeliği, okurun hayal gücüne geniş bir alan tanır ve hikayeyi okurun kendi deneyimleriyle anlamlandırmasını sağlar.

<h4>Türk Edebiyatında Minimalizm: Sadeliğin Gücü</h4>

Ferit Edgü'nün Kimsesi, az sözle anlatılan bir yabancılaşma ve varoluş hikayesidir. Doğu Anadolu'nun ıssız dağlarını ve karla kaplı coğrafyasını kullanarak karakterlerin iç dünyalarını sezdirir. "Kar yağıyordu. Kar altında kalan köy, sessizliğin ta kendisiydi" cümlesiyle okur, yalnızlığın ve yabancılığın ağırlığını hisseder.

Vüs'at O. Bener'in Ihlamur Ağacı, kent yaşamının bunaltısını minimal çizgilerle resmeder. "Ihlamur ağacı, apartmanın gölgesinde yapayalnız duruyordu" cümlesi, modernleşmenin birey üzerindeki baskısını anlatır.

<a class="link" href="/gunce/tomris-uyarin-hayati-ve-eserleri-301032">Tomris Uyar</a>, Yürekte Bukağı'nda gündelik hayatın küçük detaylarını kullanarak toplumsal yaraları gösterir. "Çay bardağındaki son yudumu içti, hayat buydu işte" cümlesiyle, sıradan anlarda saklı büyük gerçekleri açığa çıkarır.

<a class="link" href="/gunce/sait-faik-abasiyanikin-hayati-ve-eserleri-300750">Sait Faik Abasıyanık</a>'in Son Kuşlar'ı, ada yaşamını minimal dokunuşlarla anlatır. "Martılar artık gelmiyor pencereye" der yazar, değişen şehir hayatının yarattığı kayıpları tek cümleyle özetler.

Cemal Şakar'ın Portakal Bahçeleri, şehir ve taşra arasındaki gerilimi yalın bir dille aktarır. "Beton yükselirken, portakal ağaçları bir bir devrildi" cümlesi, modernleşmenin getirdiği yıkımı anlatır.

Leyla Erbil'in Tuhaf Bir Kadın'ı, toplumsal baskıyı minimal bir anlatımla sergiler. "Pencereden baktı, dünya hep aynı yerindeydi" cümlesi, değişmeyen toplumsal kalıpların ağırlığını hissettirir.

<h4>Minimalizmin Bugünkü Temsilcileri</h4>

Minimalist anlatım, günümüzde de birçok yazar tarafından yenilikçi şekillerde ele alınmaktadır. Kanada edebiyatının güçlü isimlerinden Alice Munro, özellikle kısa öykülerinde minimalizmin yoğun anlatımını benimser. Munro, karakterlerinin yaşamlarındaki sıradan olayları ve ilişkilerini işlerken, çok az kelimeyle karakterlerinin içsel karmaşasını ve yaşadıkları ikilemleri okuyucuya yansıtır. Munro’nun eserlerinde, sade bir olay anlatımı ardında yaşamın karmaşıklığını, özellikle kadın karakterlerinin hayatına dair derin bir empatiyi hissedebilirsiniz. Onun anlatımı, okura sade ama düşündürücü bir perspektif sunar.

Rachel Cusk da günümüz minimalist edebiyatının önemli isimlerinden biridir. Outline üçlemesinde, ana karakter Faye’in sessiz gözlemleri üzerinden, çevresindeki insanların hayatlarına dair çarpıcı detaylar sunar. Cusk, karakterlerinin hislerini direkt olarak ifade etmektense, onları diyaloglarda, küçük bakışlarda veya jestlerde açığa çıkarır. Cusk’ın yazımı, okuru sessiz bir gözlemci haline getirirken, her diyalog arasında kalan boşluklara kendi yorumlarını eklemesine imkan tanır.

Japon edebiyatı da minimalizmin önemli örneklerine ev sahipliği yapar. Yasunari Kawabata’nın Karlar Ülkesi adlı romanı, az sözle anlatılan bir yalnızlık ve karşılıksız aşk hikayesidir. Kawabata, karakterlerin içsel dünyalarını açıkça ifade etmez; bunun yerine, doğanın sessizliği ve soğuk kar manzaraları üzerinden bu duyguları sezdirir. Kitapta geçen, “Karların altındaki bir bahçenin hayalini gördü,” cümlesiyle okur, karakterin içinde sakladığı özlemi ve acıyı hisseder. Kawabata’nın sade dili, Japon estetiğine uygun olarak, karmaşık duyguları ince ayrıntılar yerine boşluklar bırakarak sunar.

<h4>Günümüz Edebiyatında Minimalizm: Teknoloji ve Modern Yaşamın Etkisi</h4>

Teknolojik gelişmelerin, hızlı tüketim kültürünün etkisiyle, minimalist edebiyat daha fazla ön plana çıkmaya başlamıştır. Özellikle günümüz okurunun kısa, çarpıcı ve yoğun anlamlı içeriklere yönelmesi, minimalizmin önemini artırmaktadır. Çoğu insan günümüzde kısa bir okuma süresinde etkili bir deneyim yaşamak istiyor. Minimalist eserler, bu anlamda yoğun içerikleri kısa sürede sunabildiği için tercih edilmektedir.

Minimalist anlatım, duygusal derinlik ve sezgisel bağlantı arayan okurlar için özel bir yolculuk sunar. Her cümle, her duraklama ve her boşluk, okurun hayal gücünü harekete geçirir ve okurla hikaye arasında özgün bir bağ kurar. Edebiyatta minimalizm, bir yandan modern dünyanın sadeleşme ihtiyacına yanıt verirken, diğer yandan okuru düşündürür, hissettirir ve hikayeyi kendi dünyasında yeniden yaratmasına imkan tanır.

Edebiyatta Minimalizm: Az Sözle Çok Şey Anlatmak

Hayrettin Demiralan

Daha önce <a class="link" href="/gunce/edebiyatta-distopya-felaket-senaryolari-310341">Edebiyatta Distopya - Felaket Senaryoları</a> başlıklı yazıyla edebiyatta distopya senaryolarını ele almıştık. Bu yazıda distopyada teknoloji eleştirileri içerikli yazıyı paylaşacağım.

21. yüzyılda distopik romanlar, teknolojinin gölgesinde insanın kaygılarına, toplumun değer yargılarına ve geleceğin belirsizliklerine dair güçlü bir eleştiri sunuyor. Artık teknolojik gelişmeler, bir zamanlar ütopik hayallerin peşinde koşarken göz ardı ettiğimiz tehlikeleri içinde barındırıyor. Bu romanlarda teknoloji, bizi hem dönüştüren hem de zaman zaman yabancılaştıran bir güç olarak karşımıza çıkıyor.

Dave Eggers’ın The Circle romanı, "şeffaflık" adı altında, sosyal medya ve gözetim toplumu olgusunu alıyor ve mahremiyetin parçalandığı, bireyin sürekli göz önünde tutulduğu bir dünya kuruyor. Mae Holland karakterinin, Circle adlı dev teknoloji şirketinde adım adım kendini ve mahremiyetini kaybedişine tanık oluruz. Eggers, sosyal medyanın ve dijital dünyanın sunduğu kimlik algısının, aslında bizi ne kadar kontrol altına aldığını ortaya koyuyor. Burada çizilen distopik dünya, sadece korkutucu değil; aynı zamanda, günümüzdeki "her an çevrimiçi olma" zorunluluğunun getirdiği baskıyı yüzümüze vuruyor. Sosyal medyanın görünmeyen tehlikelerine dikkat çekerek, aslında kaçınılmaz bir gözetim toplumunun eleştirisini sunuyor.

Margaret Atwood’un MaddAddam üçlemesi ise biyoteknolojinin olası sınırlarını zorlar. Atwood burada, genetik mühendisliğin toplum ve doğa üzerindeki derin etkilerini gözler önüne seriyor. İnsanlar ve diğer canlılar üzerinde yapılan genetik müdahalelerin sonuçları üzerinden insan doğasına yapılan bu müdahalelerin, geri dönülmez hasarlar yaratabileceğini anlatıyor. "İnsanı daha iyi hale getirmek" amacıyla yapılan deneylerin aslında insanın en temel doğasına müdahale ettiğini ve bunun etik sınırlarını sorguluyor. MaddAddam, “bilimin her şeyin cevabı olup olmadığı” sorusunu sorarak, bir anlamda insanlığın "kibirli" yanını yansıtıyor.

<a class="link" href="/gunce/kazuo-ishiguronun-hayati-ve-eserleri-302016">Kazuo Ishiguro</a>’nun Klara and the Sun adlı romanı ise yapay zekaya karşı duyulan merakı ve korkuyu bir arada ele alır. Klara adlı yapay zekalı bir robotun gözünden anlatılan hikâye, insanların duygusal dünyasına dışarıdan bir bakış sunar. Klara’nın, insanların yaşadığı karmaşık duyguları anlamaya çalışması ve onlarla bağ kurma çabası, teknolojiye dair insani bir boyut katıyor. Ancak bu, insan-makine ilişkilerinin duygusal boyutunu sorgulamamıza da yol açıyor: Yapay zeka bir dost ya da aile üyesi olabilir mi? İnsan gibi hisseden bir yapay zeka, insanı nasıl etkiler? Ishiguro’nun yaklaşımı, teknolojiyi yalnızca bir tehdit olarak değil, aynı zamanda bir ayna olarak kullanıyor ve bize kendi insani zaaflarımızı, yalnızlık korkumuzu hatırlatıyor.

Bu romanlar, bizi yalnızca teknolojinin getirdiği yeni dünyayı değil, aynı zamanda bizim bu dünyaya nasıl uyum sağladığımızı düşünmeye davet ediyor. Eserlerin derinlerinde yatan ortak temalar arasında dijital gözetim, mahremiyetin kaybı, yapay zeka ve insan ilişkileri, biyoteknolojinin etik sınırları gibi günümüzün en büyük soruları yer alıyor. Distopik romanlar, teknolojinin kontrolsüz gelişimine dair uyarılarda bulunurken, toplumu daha bilinçli bir şekilde yönlendirmemiz gerektiğini hatırlatıyor.

Özellikle, sosyal kredi sistemleri, yüz tanıma teknolojileri, yapay zeka ve genetik müdahale gibi gelişmeler bu romanlarda çizilen geleceğin aslında bugün kapımızda olduğunu gösteriyor. İnsanın sürekli izlenme ve değerlendirilmeye tabi tutulması, bir yanıyla modern hayatın vazgeçilmezi olurken, diğer yanıyla bireysel özgürlüklerin sınırlandığı bir dünyaya işaret ediyor.&nbsp;

Paylaştığım bu romanlar, teknolojiyi reddetmek yerine, onunla daha sağlıklı ve bilinçli bir ilişki kurmayı öneriyor. Geleceğe dair kaygıları körüklerken, aynı zamanda bizi sorumlu birer teknoloji kullanıcısı olmaya çağırıyor. İşte bu nedenle, distopik edebiyat günümüzde bir tür rehber niteliği taşır: Hem kendimize hem de teknolojiye dair derin bir iç görü sunar ve teknolojinin insanı tanımlamak yerine, insanın teknolojiyi şekillendireceği bir gelecek hayal etmemize olanak sağlar.

21. Yüzyıl Distopyalarında Teknoloji Eleştirisi

Çağdaş Türk Edebiyatı'nın kadın şairleri, 20. yüzyılın sonlarından itibaren Türkiye'de yazıları ve şiirleriyle tanınan kadın şairlerdir. Bu kadın şairler, Türk edebiyatının farklı dönemlerinde yaşamış ve çalışmalarını sürdürmüştür.

Yazdıkları eserleri ile yüreklerimize dokunan, Çağdaş Türk Edebiyatının kadın şairlerinden seçtiğimiz şiirleri sizlerin beğenisine sunuyoruz.

<h4>1- Bana Bir Şarkı Çal İnsan Sesi Olsun</h4>

Bir özlem vardır bir yerlerde bilmediğin
	 Tanışmamış daha yürekler
	 En çılgın çocuklara gebe bir aşk vardır

Yedi yılda kesilmeyecek

Ben aşktan kesilmem, canım sağ olsun
	 Bana bir şarkı çal insan sesi olsun.

Toplumun çocuklarıyız biz
	 Aşk da yeriz
	 Seni de yeriz, ölüme fırsat bırakmadan
	 Hacı Bekir lokumu.

İnci Asena
<hr>

<h4>2-Deli Kızın Türküsü</h4>

Sana büyük caddelerin birinde rastlasam
	 Elimi uzatsam, tutsam götürsem
	 Gözlerine baksam gözlerine, konuşmasak
	 Anlasan

Elimi uzatsam, tutamasam
	 Olanca sevgimi yalnızlığımı
	 Düşünsem, hayır düşünmesem
	 Senin hiç haberin olmasa
	 Senin hiç haberin olmaz ki
	 Başlar biter kendi kendine o türkü

Yağmur yağar akasyalar ıslanır
	 Bulutlar uçuşur geceleyin
	 Ben yağmura deli buluta deli
	 Bir büyük oyun yaşamak dediğin
	 Beni ya sevmeli ya öldürmeli

Yitirmeli büyük yolların birinde ne varsa
	 Böcekler gibi başlamalı yeniden
	 Bu Allahsız, bu yağmur işlemez karanlıkta
	 Yan garipliğine yürek yan
	 Gitti giden

<a class="link" href="/gunce/gulten-akinin-hayati-ve-eserleri-301031" title="Gülten Akın">Gülten Akın</a>
<hr>

<h4>3-Gözyaşıyla Söner mi Yangın</h4>

Gözyaşıyla söner mi yangın
	 Ey ölüm
	 Ben ne aptalım
	 Okunur mu yolladığım mektup
	 Tutuşmuş bir kalemle yazdığım

Dağıldı oyuncak atımın boncukları
	 Bütün çeşmeleri kurudu sokağımın
	 Kapladı göğün yüzünü
	 Kara bir örümceğin ağı

Halden anlar mı acaba güneş
	 Ama o hiç sokak çocuğu olmadı
	 Uyumadı kaldırımda
	 Farelerle yan yana
	 Şair de olmadı hiç
	 Beyaz ince bir dizeyle
	 Bağlanmadı ay ışığına

Bütün sayfaları uçtu hayatımın
	 Sonunda mürekkebimle sulandı
	 Ortanca saksıları
	 Bir de sözlüğü olacaktı aşkın
	 Sanırım eskiciye satıldı
	 Ya kentim
	 Daha yeni doğmuştu
	 Acaba çingeneler mi çaldı ey ölüm
	 Ben çok aptalım
	 Arıyorum boş yere
	 Kendi küllerime gömdüğüm ışığı

Melisa Gürpınar
<hr>

<h4>4-Başkalarının Eskilerini Giyenlerin Şarkısı</h4>

Satın alınmış düşleri bıkıp fırlattığınızda
	 Ardınıza bakmayın
	 Oradayım.
	 Ayışığında bir öpüşme düşü,
	 Eskitilmiş bir kadife bluz, sim işlemeli
	 Ve yenilenen balayı, dantel askılı
	 Yaramaz işime… ben üşüyorum.
	 Sıcacık bir şey gereken
	 Düşlerime.
	 
	 Yarım bırakılmış çorba,
	 Geri çevrilmiş biftek ve “ihanet” yabancı bana
	 İnce topukları yaz takunyalarınızın
	 Bana kalın, yıkanmaya dayanıklı
	 Akrabalar kadar tanıdık bir şey gerek
	 Rengi de rengi de olmalı elbet
	 Yıpranmışlığımı örten.
	 
	 Dokunduğumda çocukluğumu düşündüren
	 Gençliğim gibi sırrı açıklanmaz
	 Kumaşlar satılmaz çarşılarınızda.
	 Ağrılarıma göre tasarlanmadı giysilerinizin boyu.
	 Bir korkuyu tanırsınız yalnız
	 Yaşlanmak ve bırakılmak.
	 Bende çeşidi var,
	 Ama bitişmiyor sizinkilerle,
	 Sevgiden doğuyor çoğu.
	 
	 Paramın yettiği bu tezgahta
	 Satılan eskileriniz
	 Ellerim değdikçe soluk alıyor
	 Eskiyen siz misiniz?
	 
	 Sennur Sezer
<hr>

<h4>5-Gece ve Anne</h4>

Anlamını bulmaktan korkup hayra zorlarken rüyayı
	 İçini çekip sokuldu yine geceye içimdeki çocuk..
	 
	 Çıkıp yürüsem şimdi elinden kurtulup gecenin
	 Bitecek sanki yeryüzü
	 Ansızın uçurum..
	 
	 Ey durgun saçları karıştıran hayal,
	 Affetmeye yatkın ruhumun bağışlamadığı gölge,
	 Terk et beni, beni terk et ve karış geçmişe..
	 
	 Ve artık istemem saçlarımda gezinse de ellerin
	 Soruları karışmış kanatlar gibiyiz, yanlış,
	 Geceden doğmalıydım ben, geceden,
	 Kendime anne olmuşum meğer
	 Sokakları kovalarken çocuklar..
	 
	 Durup düşündüm de bende gülümseyen bir resim yok
	 İçini çekip sokuldu yine geceye içimdeki çocuk…
	 
	 Oya Uysal
<hr>

<h4>6-Destina</h4>

Dün gece sen uyurken
	 İsmini fısıldadım
	 Ve hayvanların korkunç
	 Öykülerini anlattım
	 
	 Dün gece sen uyurken
	 Çiçeklere su verdim
	 Ve insanların korkunç
	 Öykülerini anlattım onlara
	 
	 Dün gece sen uyurken
	 Yüreğim bir yıldız gibi bağlandı sana
	 İşte bu yüzden, sırf bu yüzden
	 Yeni bir isim verdim sana
	 Destina
	 
	 Sen öyle umarsız uyusan da bir köşede
	 İşte bu yüzden, sırf bu yüzden işte
	 Yaşamdan çok ölüme yakın olduğun için
	 Seni bu denli yıktıkları için
	 Yaşamımın gizini vereceğim sana
	 
	 Lale Müldür
<hr>

<h4>7-Kuğu Ezgisi</h4>

Kuğuların ölüm öncesi ezgileri şiirlerim,
	 Yalpalayan hayatımın kara çarşaflı
	 bekçi gizleri.
	 
	 Ne zamandır ertelediğim her acı,
	 Çıt çıkarıyor artık, başlıyor yeni bir ezgi,
	 -bu şiir –
	 Sendelerken yaşamım ve bilinmez yönlerim,
	 Dost kalmak zorunda bana ve
	 sizlere…
	 
	 Çünkü saldırgan olandan kopmuştur o,
	 uykusunu bölen derin arzudan.
	 Büyüsünü bir içtenlikten alırsa
	 Kendi saf şiddetini yaşar artık,
	 -bu şiir –
	 Kuramadığım güzelliklerin sessiz görünümü,
	 ulaşılamayanın boyun eğen yansısı,
	 Sevda ile seslenir sizlere!
	 
	 <a class="link" href="/gunce/nilgun-marmaranin-hayati-ve-eserleri-301024" title="Nilgün Marmara">Nilgün Marmara</a>
<hr>

<h4>8-Samson ve Delilah</h4>

Heceleme beni artık Allah’ım
	 Bırak okunaksız kalayım
	 Kaderimin hepsi pek iyi olmasın varsın
	 Bak, ömrüm eriyor işte
	 Çocukluk fotoğrafımdaki kardan adam gibi yanı başımda
	 Bak, ilkokul talebesi kalbimden
	 Yine karne parası istiyorlar
	 Bir gecekonduda oturuyor kalbim oysa
	 Yağmur yağdıkça
	 Bir gecekondunun damı gibi içine doğru ağlıyor
	 
	 Saçlarımda dolunay taneleri eriyor
	 Saçlarımda bir kızılderili reisi
	 Oturmuş barış çubuğu tüttürüyor
	 İsmi: Mehtapta öpüşen iki sevgili
	 Kalbim küs oysa, kalbim yalnız bir kovboy
	 Nedense şimdi evinden çok uzakta
	 
	 Saçlarım düşler görüyor
	 Rengarenk uçan balonlar havalanıyor her telinden
	 Saçlarımda kiraz bahçeleri
	 Salıncak kuruyor dallarına çocuklar
	 Hep ben düşüyorum, hep ben,
	 Ben;
	 İsmim kara bereli iki çocuktan biri
	 Ben çocuklardan biri,
	 Fazla yaramaz.
	 Ne zaman ağlasa
	 İskambil kupası damlıyor gözlerinden
	 Rest diyor hep, rest. Ne demekse?
	 Ben çocuklardan biri,
	 Fazla yaşamaz
	 Ne bir sarmanı var okşayacak
	 Ne zamanı.
	 Zamanı sarışın bir kedi olarak yarat baştan Allah’ım
	 Bırak okşayayım.
	 Esirge ve bağışla beni gerçekten
	 Bırak düşlerimde kaybolayım.
	 
	 Bir boş beşik hikayesinin olmayan çocuğuyum.
	 Kanadı kırılan kartal da benim beddua etsem.
	 Bir ağıt olarak yak beni Allah’ım
	 Parmaklarına kına olayım hayatın.
	 Affet bu siyah ve transparan duayı.
	 Ben zaten gecenin arka cebinde falçatayım.
	 
	 <a class="link" href="/gunce/didem-madakin-hayati-ve-eserleri-301023" title="Didem Madak">Didem Madak</a>
<hr>

<h4>9-Dünyada Olmak Acıdır</h4>

Yeryüzündeki tüm kızıl taşlara
	 Tanrının kanı sürülmüştür.
	 Bu yüzden kızıl taşlar
	 Çocukluğumuzu öğretir.
	 Tanrı, biz çocukken,
	 Yanımızda dolaşır.
	 Küpemize dokunur
	 Ve kolyemize.
	 Pabuçlarımıza ve kurdelamızın
	 Kız çocuk olmak kıvrımına girer
	 Saklanır.
	 
	 Kızıl bir elbise ve yatak almalıyım,
	 Kızıl bir yüzük,
	 Ve lamba.
	 O zaman olmalı ki,
	 Annenin zamanı başlar ve tükenir.
	 
	 Beklemeyi bilen kan,
	 Taş olmayı da bilir.
	 Dünyada olmak acıdır. Öğrendim.
	 
	 Kızıl karanlık
	 Mavi karanlık
	 Ve başlangıç
	 Bir anlamı olmalı ki bunların,
	 Bırakmaz bizi annemiz ve tanrımız.
	 
	 Bejan Matur
<hr>

<h4>10-Ardıç Kuşu ve Sevda</h4>

Yüzünü biriktiriyorum şimdi
	 Çünkü ben, bir ardıç kuşu gibi
	 Kendi ölümüyle beslenen
	 Güncesi ayrılıklarla dolu
	 Ve teni her yaz
	 Ayrı güneşlerde yanan bir çocuğum.
	 
	 Ne kadar alışkınım bilsen
	 Yazılmayacak mektuplar için adresler alıp-vermeye
	 Yılların yorgunluğuyla sararan
	 Silik, umarsız, gizini saklı tutan
	 Ve bir daha yaşanmayan resimlere.
	 
	 Yüzünü biriktiriyorum; çünkü yüzün
	 Bir sevda tohumu şimdi.
	 
	 Geçerken ürpertilerle karanlıklar içinden
	 Tutsak ve ağzımıza sığmayan dillerimizle
	 Geçerken gecenin pususunda bir ırmaktan
	 Bütün özlemleri tadan, bütün romanlarda
	 Yeniden dünyaya gelen o çocuk
	 Ağlıyor arkamdan
	 Beni bırakma… Bırakma beni…
	 
	 Kaç kişinin gücü yetmiştir
	 Yasaklanmış bir aşkı savunmaya…
	 
	 Yüzünü biriktiriyorum şimdi.
	 Soyları kocalarının adında eriyen
	 Göçmen kadınlar gibi hüzünlü ve sesim titreyerek
	 Ne kadar alışkınım bilsen
	 Bütün kanamalara gülümseyerek.
	 
	 Bir ardıç kuşuyum ben
	 Toprağa düşeceğim bir gün
	 İçimde çimlenen tohum çatlatıp yüreğimi
	 Ağaca dönsün ve yüzyıl yaşasın diye
	 Hiç ardıma bakmadan öleceğim.
	 
	 Yüzünü biriktiriyorum şimdi.
	 
	 Zerrin Taşpınar
<hr>

<h4>11-Saf Sabır</h4>

Ben, birlikte kıyıya sürüklediğimiz kayıktan
	 Saflığımı ve sabrımı aldım tek
	 Kalanları kumsala göm sen de
	 Yaz boyunca
	 Nasılsa her keder eksilir
	 Kendini doldurarak
	 
	 Sardunyalarla konuşarak çoğalttım
	 Aramızdaki ayrılığı
	 Sayarak çoğalttığım günleri tamamladım
	 Kirpiklerimin arasına çektiğim tülde
	 Yağmur durdu ve şimdi kış bitiyor
	 Oysa kimse yokmuş dışarda
	 İçim dışıma vuruyor
	 
	 Sardunyalara su vermekle unutamadığımız
	 Şeymiş aşk:
	 Alnından bir günaydın gibi düşürdüğün sabah,
	 Sağ yanımda unuttuğun keder.
	 
	 <a class="link" href="/gunce/birhan-keskinin-hayati-ve-eserleri-301019" title="Birhan Keskin">Birhan Keskin</a>
<hr>

<h4>12-Ay Vurunca Yüzüme</h4>

Bu böyle bir şiir işte
	 Ay girince geceye
	 Bu şiirde bakır yeşil
	 Çuha, delik deşik lekeli masalarda
	 İhtiyarlar en kimsesiz ihtiyar
	 Kahveler nargilesiz
	 
	 Bu şiirde çatanalar denizsiz
	 Çocukların gözü pamuk helvacılarda
	 Kadınların kocaları haylidir işsiz
	 
	 Badem çiçekleri kırağı pası
	 Bahar ayaksız elsiz
	 Sıkıyönetim gecesinde bir yüzün kalmış
	 Çırılçıplak
	 Kimliksiz
	 
	 Bu şiirde aşk
	 Yüzümde unuttuğun utanmasız bakışın
	 Mor kumlarda çürümüş deniz kabuğu
	 İkindi güzlerine düşürdüğün bir tarih
	 
	 Bu böyle bir şiir işte
	 Ay vurunca yüzüme
	 
	 Ayten Mutlu
<hr>

13-Aşkın Gülüşü

İşte sana geliyorum
	 Yumuşak başlı rüzgarların kanatlarında bir yer bul bana
	 Suyun ışıltılı sesleri aksın bir yanımızdan,
	 Bir yanımızı defneler sarsın…
	 Demir kollarının yumuşaklığında uyanayım sabahları
	 Zeytin ağacının gözlerinde büyürken bir çekirdek
	 Senin olayım
	 
	 Sakızağacının kokularına bürünsün saçlarımız
	 Diri gövdemiz yürüsün kuşlara doğru
	 Unutulmuş şarkılar bulsun…
	 Gülüşün badem ağacının çiçek açmış dalları
	 Ölümü alsın elimizden.
	 
	 Bir gemi getirdim kapına: birlikte gidelim.
	 Sen içli, uzun geceli kadınlar için yaratılmışsın,
	 Uzun sabahlar için
	 Buğday tarlaları, usulbaşlı geyikler, yollar için…
	 Göğsüne düşür beni, yeryüzünün şarkılarını dinleyeyim orada
	 Gecikirsek alıp başını gider aşkın usul ırmağı -küskün-
	 Dönmez bir daha…
	 
	 Leyla Şahin

Bu sayfanın yanı sıra <a class="link" href="/gunce/cumhuriyet-donemi-turk-edebiyati-312938" title="Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı">Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı</a> ve <a class="link" href="/gunce/turk-ve-dunya-edebiyatinda-iz-birakan-15-kadin-sair-ve-yazar-305496" title="Türk ve Dünya Edebiyatında İz Bırakan 15 Kadın Şair ve Yazar">Türk ve Dünya Edebiyatında İz Bırakan 15 Kadın Şair ve Yazar</a> sayfamızı da ziyaret edebilirsiniz.

Çağdaş Türk Edebiyatının Kadın Şairlerinden Seçilmiş olan 13 Şiir

Kış şiirleri, kışın insanların yaşamına ve dünyaya olan etkisini anlatan şiirlerdir. Kış, insanlar için soğuk ve yağmurlu bir mevsimdir ve bu mevsim insanların yaşamında bazı değişikliklere yol açar. Kış şiirleri, bu değişikliklerin insanların duygularına ve düşüncelerine nasıl yansıdığını anlatır. Kış şiirleri, insanların kış mevsiminde duygusal olarak nasıl değiştiğini ve bu değişimin insanların iç dünyasına nasıl yansıdığını açıklar. Kış şiirleri, insanların kış mevsiminde duygu ve düşüncelerini ifade etme yollarıdır.

Sizler için dünyaca ünlü şairlerden kış şiirlerini derledik.

<ul>
	<li><a class="link" href="#bir-kis-gecesi">Bir Kış Gecesi</a> - Robert Burns</li>
	<li><a class="link" href="#kisin-olumu">Kışın Ölümü</a> - Edgar Allan Poe</li>
	<li><a class="link" href="#kisin-ozunde">Kışın Özünde</a> - Christina Rossetti</li>
	<li><a class="link" href="#sone-97">Sone 97</a> - William Shakespeare</li>
	<li><a class="link" href="#eski-kis">Eski Kış</a> - Salvatore Quasimodo</li>
	<li><a class="link" href="#gonlumce-bir-kis">Gönlümce Bir Kış</a> - Arthur Rimbaud</li>
	<li><a class="link" href="#kis-ruzgari">Yüzünde Hissettiğin Kış Rüzgarı</a> - John Keats</li>
	<li><a class="link" href="#bir-kis-aksami">Bir Kış Akşamı</a> - George Krakl</li>
	<li><a class="link" href="#kis-siiri">Kış Şiiri</a> - Boris Pasternak</li>
</ul>

<h4 id="bir-kis-gecesi">Bir Kış Gecesi - Robert Burns</h4>

Bir kış geceyi, soğuk ve karanlık,
	 Rüzgarlar esti, yağmur yağdı,
	 Yüreklerimizde umutsuzluk,
	 Rüzgarlar esti, yağmur yağdı.

Bir kış geceyi, kar yağdı,
	 Dünyayı beyaz bir örtü kapladı,
	 Yüreklerimizde sevinç doldu,
	 Dünyayı beyaz bir örtü kapladı.

Bir kış geceyi, gel de bize dokun,
	 Yüreğimizi ısıt, gönlümüzü aç,
	 Bizi mutlu bir yuva bulmaya götür,
	 Yüreğimizi ısıt, gönlümüzü aç.
<hr>

<h4>Kışın Ölümü - Edgar Allan Poe</h4>

Kışın ölümü, gel de bize dokun,
	 Yüreğimizi soğut, gönlümüzü sıkıştır,
	 İçimizdeki ateşi tüketmeyin,
	 Yüreğimizin yanık yüreğiyle dokunun.

Kışın ölümü, gel de bize dokun,
	 Söndürün içimizdeki ateşi değil,
	 İçimizdeki düşleri büyütün,
	 Yüreğimizin yanık yüreğiyle dokunun.

Kışın ölümü, gel de bize dokun,
	 İçimizdeki ateşi tüketmeyin,
	 İçimizdeki düşleri büyütün,
	 Yüreğimizin yanık yüreğiyle dokunun.
<hr>

<h4 id="kisin-ozunde">Kışın Özünde - Christina Rossetti</h4>

Kışın özünde, buzlu ve soğuk
	 Dünya demirden sert, su taştan
	 Kar yağmış, kar üstüne kar, kar üstüne kar
	 Kışın özünde, çok eski zamanlarda.

Tanrımız, cennetten kendini saklayamam
	 Dünya da kendini tutamaz, o gelince hüküm sürü
	 Kışın özünde, sığınak yeterli
	 Efendimiz Tanrı Zebaot, İsa Mesih.

Ona, kim ki, serafimler gece-gündüz ibadet eder
	 Meme dolu süt, atılmış bir yüksekte yün,
	 Ona, kim ki, melekler yere yıkılır,
	 İnek, eşek ve deve taptığı O'dur.

Melekler ve arşmelekler orada toplanmış olabilir,
	 Kerubimler ve serafimler havada toplanmış olabilir,
	 Ama sadece annesi, genç ve mutlu,
	 Sevdiğini öpmekle ibadet eder.

Ona ne verebilirim, benim gibi yoksul?
	 Bir koyun sütü verirdim, ben bir koyuncu olsaydım,
	 Bir bilge olsaydım, ben de yapardım payımı,
	 Ama ne yapabilirim, O'na veririm kalbimi.

<blockquote>

	Güncel Bilgi: Peaky Blinders dizisinin 4. sezon finalinde Thomas Shelby (Cillian Murphy) bu şiiri okumuştur.&nbsp;
</blockquote>
<hr>

<h4 id="sone-98">Sone 97 - William Shakespeare</h4>

Senden uzak kalışım uzun bir kışa benzer:
	 Çarçabuk geçen yılın lezzetinden ayrılık
	 Duyduğum ürpertiler gördüğüm kara günler
	 Dört bir yanımda köhne çırılçıplak Aralık!
	 Gel gör ki bu seferki ayrılık yazın oldu:
	 Gebedir güz bekliyor bir bereketli artış
	 Bahar çapkınlığının canlı yüküyle doldu
	 Issız rahimler gibi kocalardan dul kalmış;
	 Ama benim gözümde bu hoş gürbüz yavrucak
	 Daha doğmadan öksüz babadan yoksun eser;
	 Yaz ve yazın lezzeti sana bağlıdır ancak
	 Sen uzakta kalınca kuşlar sesini keser.

Kuşlar şakısa bile ruhlara kasvet dolar
	 Kış yaklaşıyor diye bütün yapraklar solar.
<hr>

<h4 id="eski-kis">Eski Kış - Salvatore Quasimodo</h4>

Alevlerin alacakaranlığında
	 aydınlık ellerini özlüyorum:
	 meşe kokan, gül kokan,
	 ve ölüm. Eski kış.

Kuşlar yem ararken, birden,
	 karın altında kaldılar;
	 sözcükler de öyle.
	 Biraz güneş, aynası bir meleğin,
	 sonra inen sis, ağaçlar ve biz
	 sabahın soluğundan yaratılmış.
<hr>

<h4 id="gonlumce-bir-kis">Gönlümce Bir Kış - Arthur Rimbaud</h4>

O kıza...

Küçük, pembe, mavi yastıklı kompartımanda
	 Yola çıkacağız bu kış.
	 Çılgın öpücükler yuvarlanacak her yanda
	 İkimiz rahat, başıboş.

Akşamın gölgeleri sarkınca pencereden
	 O kurtların yüzünü,
	 Ve o kara şeytanları görmemek için, sen
	 Yumacaksın gözünü.

Yanağın kaşınacak. N’oldu, böcek mi sokmuş?
	 Yoo.. çılgın bir örümcek gibi küçük bir öpüş
	 Ensende geziniyor..

Eğip boynunu bana: ”haydi ara” diyorsun,
	 - Bu gezgin örümceği aramak, biliyorsun
	 Tatlı zamanı yiyor.

Çeviri: Erdoğan Alkan
<hr>

<h4 id="kis-ruzgari">Yüzünde Hissettiğin Kış Rüzgarı - John Keats</h4>

Yüzünde hissettiğin kış rüzgarı,
	 gördüğün kar bulutları karaltılar
	 arasında ve donan yıldızlar
	 karaağaçların doruklarında.
	 Bahar olacak hasat zamanı
	 ve sen bu kez ışıkla; seni
	 besleyen yüce karanlık,
	 geceler sonra Phoebus uzakta,
	 bahar üç kez sabah sana,
	 üzgün değil hiç, bildikten sonra
	 ve şarkım gelir doğal ılıklığıyla,
	 üzgün değil hiç, bildikten sonra
	 ve akşam dinler. Üzülür, boşluk
	 düşüncesiyle; boş olamaz;
	 Uyanık, düşünür ki uykuda.

Çeviren; Gökhan OFLAZOĞLU.
<hr>

<h4 id="bir-kis-aksami">Bir Kış Akşamı - George Krakl</h4>

Pencereye kar düşünce
	 Çalar akşam çanı uzun,
	 Evi düzen içinde
	 Hazır sofrası çoğunun.

Gezgin-göçebe kimi de
	 Gelir karanlık yollardan kapıya
	 Toprağın serin özsuyu
	 Açar altın, kerem ağacında.

Yolcu girer içeri sessiz,
	 Eşiği taş yapar acı.
	 Duru aydınlıkta, sofrada
	 Ekmek, şarap parıltısı.

Çeviri: Behçet NECATİGİL
<hr>

<h4 id="kis-siiri">Kış Şiiri - Boris Pasternak</h4>

Kapı açıldı, buharla doldu mutfak,
	 Soğuk, yuvarlana yuvarlana daldı içeri.
	 Her şey eskisi gibi oluverdi bir anda
	 Çocuk yıllarındaki o akşamlar gibi

Hava kupkuru ve tertemiz
	 Ve dışarda, beş adım ötede
	 Süklüm püklüm duruyor kış
	 Yüzü tutmuyor içeri girmeye

Kış. Ve işte her şey ilk kez başlıyor sanki.
	 Ağarmış uzaklıklarına doğru kasımın
	 Uzaklaşıyor aksöğütler
	 Değneksiz ve rehbersiz körler gibi....

Nehir buz tutmuş, donmuş sepetçi söğütü.
	 Ve konsol üstünde bir ayna gibi
	 Bir buz tabakasına, enlemesine
	 Yerleşmiş kara gök kubbesi.

Ve karşısında onun, yol kavşağında,
	 -yarı yarıya kara gömülmüş kavşakta-
	 Seyrediyor bu aynada kendini
	 Kayın ağacı, saçında bir yıldızla.

Ve gizlice sezmektedir ki o
	 Kış, harikalarla doldurmuştur her yeri;
	 Kır evini, uzakta görülen,
	 Ve kendi tepelerini...

Ünlü Şairlerden Kış Temalı Şiirler

Ahmet Subaşı

<a class="link" href="/gunce/vedat-turkalinin-hayati-ve-eserleri-327883" title="Vedat Türkali">Vedat Türkali</a> adına Atakum Belediyesi tarafından hazırlanan Vedat Türkali Edebiyat Ödülleri; roman, öykü, şiir, ilk roman ve çeviri kurmaca eser kategorilerinde verilir.&nbsp;

Seçici kurul Doğan Hızlan, <a class="link" href="/gunce/zulfu-livanelinin-hayati-ve-eserleri-300998" title="Zülfü Livaneli">Zülfü Livaneli</a>, Deniz Türkali, Ece Temelkuran, Kemal Varol, Nedim Gürsel, Sevin Okyay, Ethem Baran, Fuat Sevimay, <a class="link" href="/gunce/sukru-erbasin-hayati-ve-eserleri-328262" title="Şükrü Erbaş">Şükrü Erbaş</a>, ve Yavuz Ekinci’den oluşmaktadır.

5 kategorideki ödülleri kazananlar ise 27 Mayıs 2022 tarihinde açıklanacaktır.

18 Mart tarihinde uzun listesi açıklanan Vedat Türkali Edebiyat Ödülleri kısa listesi açıklandı. Liste şöyle:

<ul class="disc">
	<li>Vedat Türkali Roman Ödülü Kısa Listesi

		<ul class="circle">
			<li>Taş ve Gölge, Burhan Sönmez</li>
			<li>Efsun, Selahattin Demirtaş</li>
			<li>Deli İbram Divanı, <a class="link" href="/gunce/ahmet-bukenin-hayati-ve-eserleri-327889" title="Ahmet Büke">Ahmet Büke</a></li>
			<li>Yediler Teknesi, Abdullah Aren Çelik</li>
			<li>Dünbatımı Defterleri, İbrahim Yıldırım</li>
		</ul>
	</li>
	<li>Vedat Türkali Öykü Ödülü Kısa Listesi

		<ul class="circle">
			<li>Herkesten Uzakta, Kadir Işık</li>
			<li>Görenler Olmuştur, Vuslat Çamkerten</li>
			<li>Yapı ve Yasa, Duran Emre Kanacı</li>
			<li>Çatlaklar, Göktuğ Canbaba</li>
			<li>Ateşten Atlamak, Fatma Nur Kaptanoğlu</li>
		</ul>
	</li>
	<li>Vedat Türkali Şiir Ödülü Kısa Listesi

		<ul class="circle">
			<li>Kuşların Göğü Önünde, <a class="link" href="/gunce/haydar-ergulenin-hayati-ve-eserleri-301047" title="Haydar Ergülen">Haydar Ergülen</a></li>
			<li>Bun,Onur Şahin</li>
			<li>Işıklı Balkon, Muzaffer Kale</li>
			<li>Dünya Güzeldir Hala, Bejan Matur</li>
			<li>Güneş Kalır Bir Başına, Ömer Erdem</li>
		</ul>
	</li>
	<li>Vedat Türkali İlk Roman Ödülü Kısa Listesi

		<ul class="circle">
			<li>Babamın Cinayet Defteri, Erdinç Akkoyun</li>
			<li>Başerbazın Marifeti, Arlin Çiçekçi</li>
			<li>Porselen Bir Mevzu, Gökçe Bilgin</li>
			<li>Hallerin Esiri, Sedat Anar</li>
			<li>Adımı Deniz Koydular, Demet Cengiz</li>
		</ul>
	</li>
	<li>Vedat Türkali Çeviri Kurmaca Eser Ödülü Kısa Listesi

		<ul class="circle">
			<li>Öyküler, Gabriel Garcia Marquez - Çeviri: İnci Kut</li>
			<li>Yitirilen Cennet, John Milton - Çeviri: Yiğit Yavuz</li>
			<li>Işıklar Ülkesi, Andrés Barba - Çeviri: Züleyha Yılmaz</li>
			<li>Julia ve Bazuka, Anna Kavan - Çeviri: Selahattin Özpalabıyıklar</li>
			<li>Gri Adam, Sarah Orne Jewett - Çeviri: Deniz Cansız</li>
		</ul>
	</li>
</ul>

2022 Vedat Türkali Edebiyat Ödüllerini kazananlar belli oldu.

Vedat Türkali Roman Ödülü’ne yazar <a class="link" href="/gunce/ahmet-bukenin-hayati-ve-eserleri-327889" title="Ahmet Büke">Ahmet Büke</a>’nin ‘Deli İbram Divanı’ adlı romanı layık görüldü. Roman, Can Yayınları etiketiyle Kasım 2021’de çıkmıştı.

2022 Vedat Türkali Edebiyat Ödülleri kazananları şöyle:

İlk Roman Ödülü: Porselen Bir Mevzu / Gökçe Bilgin (İletişim Yayınları)

Roman Jüri Özel Ödülü: Yediler Teknesi / Abdullah Aren Çelik (Everest Yayınları)

Öykü Ödülü: Herkesten Uzakta / Kadir Işık (Notos Kitap)

Şiir Ödülü: Bun / Onur Şahin (Mühür Kitaplığı)

Çeviri Kurmaca Eser Ödülü: Yitirilen Cennet / John Milton / Çeviri: Yiğit Yavuz (İthaki Yayınları) ve Öyküler / Gabriel García Márquez / Çeviri: İnci Kut (Can Yayınları)

Onur Ödülü: Bütün Eserleri ile Haydar Ergülen

Vedat Türkali Edebiyat Ödülleri kısa listesi açıklandı

Popüler kültürün en güçlü simgelerinden biri haline gelen Andy Warhol, sanatçı kişiliğini pek çok farklı disiplinde ispatladı. Sanat dünyasına yaptığı resimler ve çektiği filmler ile büyük katkılarda bulunan Warhol, Pop Art akımının da öncülerinden biri oldu.

Nico ve The Velvet Underground gibi çok sayıda ismi keşfedip sanat dünyasına kazandıran Andy Warhol, sıra dışı kişiliği ve yaşantısıyla her zaman gözleri üzerinde topladı. 1987 yılında hayatını kaybeden Amerikalı sanatçı hakkında çok sayıda makale yazıldı; kariyeri bir dolu belgesele konu oldu. Son olarak bu yapımlardan bir tanesi de ünlü dijital yayın platformu Netflix’ten geldi.

<h4>Netflix, Andy Warhol’u sahneye taşıdı</h4>

Netflix'te yayınlanan Andy Warhol Günlükleri isimli ilginç mini dizi / belgesel, Ryan Murphy imzasıyla yayınlandı. Nip/Tuck, Glee, American Horror Story, American Crime Story ve Ratched gibi birbirinden popüler yapımlara imza atan sinemacı, bu defa sanat tarihinin en dikkat çekici isimlerinden birine ayna tuttu. Murphy'nin yapımcılığını üstlendiği belgeselin yönetmeni ise alanının tecrübeli isimlerinden biri olan Andrew Rossi oldu.

Toplamda altı bölümden oluşan belgesel dizisi, Andy Warhol tarafından kaleme alınıp öldükten sonra yayımlanan, aynı isimli kitaptan esinleniyor. 1976 yılında Warhol, günlüklerini Pac Hackett isimli arkadaşına anlatmaya başladı; Hackett'tan ise bu anıları yazıya dönüştürmesini talep etti. Ertesi yıl Warhol öldüğünde 20 bin sayfadan fazla günlük materyali bulunuyordu. Hackett, günlükleri yayınlamak için bunu 800 sayfaya kadar indirdi.

<h4>Andy Warhol, yapay zeka ile yeniden vücut buldu</h4>

Mini dizi elbette çoğunlukla günlükleri bir anlatıya dönüştürüp alıntı yaparak ilerliyor. Ancak bu yapımı garip kılan nokta, yapılan seslendirmeler için bir yapay zeka aracından yardım alınmış olması... Warhol’u seslendiren Bill Irwin’in sesi, dijital bir araçla simüle ediliyor. Bir nevi deepfake teknolojisini çağrıştıran bu teknik, ortaya oldukça göz alıcı bir sonuç çıkarıyor.

Warhol'un günlük hayatını çok detaylı bir şekilde değerlendirip yaşam üzerine düşüncelerini ifade ettiği belgesel dizisi, sanatçının kariyeri ve hatta kişiliği hakkında pek çok gerçeği de ortaya çıkarıyor. Öte yandan dizide Warhol'un çevresinden birçok önemli isim yer alıyor.

Bob Colacello, Pat Hackett, Christopher Makos, Rob Lowe, Jerry Hall, Mariel Hemingway, Tony Shafrazi, Mary Boone, Vincent Fremont, Shelly Dunn Fremont, Jamie Wyeth, Glenn Ligon, Larry Gagosian, José Carlos Diaz, David LaChapelle, Wilfredo Rosado, Peter Wise, Donna De Salvo, Jay Johnson, Kenny Scharf, Alan Wanzenberg, Michael Chow, Patrick Moore, John Waters, Greg Tate, Julian Schnabel, Marc Balet, Lee Quinones, Donald Warhola, Futura 2000, Daniela Morera, Debbie Harry, Paige Powell, John Reinhold, Gigi Williams, Jay Gould, Jeffrey Deitch, Jessica Beck, Cornelia Guest, Madelyn Kaye, Lisa Birnbach, Fab 5 Freddy, Benjamin Liu, Lucy Sante, Tama Janowitz, Katy Dobbs, Whit Stillman ve Jane Holzer gibi isimler, dizide röportaj formunda karşımıza çıkıyor.

Sıra Dışı Bir Sanatçının Portresi: Andy Warhol Günlükleri

Edebiyat, pek çok sanatçı için büyük bir muhalefet geleneği barındırıyor. Bu muhalefetin başlıca unsurlarından bir tanesi ise savaş karşıtlığı... Edebiyat tarihi Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı, Vietnam Savaşı ve daha pek çok savaşın atmosferinde yazılmış çok sayıda savaş karşıtı yapıta ev sahipliği yapıyor. Kimi sanatçılar savaşın korkunç etkilerini şiirlerine dökerken; kimileriyse bunu bir hiciv şeklinde romana döküyor. Bu içeriğimizde sizler için birbirinden anlamlı beş savaş karşıtı eseri bir araya getirdik!

<h4>Ernest Hemingway - Çanlar Kimin İçin Çalıyor</h4>

Hemingway'in 1940 yılında kaleme aldığı ünlü eseri, İspanyol İç Savaşı sırasında geçiyor. Faşizme karşı mücadele veren Amerikalı profesör Robert Jordan'ın bakış açısıyla takip ettiğimiz roman, savaşın ne kadar anlamsız olduğunu gözler önüne seriyor. Cinayet ve tecavüz de dahil olmak üzere iç savaşın vahşi doğasını okurlarına anlatan <a class="link" href="/gunce/ernest-hemingwayin-hayati-ve-eserleri-302001" title="Ernest Hemingway">Ernest Hemingway</a>, iyi bir amaç için öldürmenin ahlaki belirsizliklerini sorguluyor.

Popüler kültürde kendine büyük bir yer edinen Çanlar Kimin İçin Çalıyor, 1943 yılında Sam Wood imzasıyla sinemaya uyarlandı. Filmin başrollerinde Gary Cooper ile Ingrid Bergman yer aldı. Öte yandan bir başka önemli sinema yapıtı Donnie Darko'nun müziklerinde de bu kitaptan esinlenildi.

Metallica grubu da Hemingway'in etkisi altında kalanlardan... Grubun en popüler şarkılarından biri olan Fow Whom The Bell Tolls, kitapla aynı adı taşıyor. Şarkının sözlerinin de yine bu romandan esinlendiği biliniyor. Son olarak Charles Bukowski'nin bu romana atıfta bulunan Çanlar Kimse İçin Çalmıyor isimli bir kitabı da yer alıyor.

Erol Mutlu çevirisiyle okuyabileceğiniz bu etkileyici roman, Bilgi Yayınevi etiketiyle kitapçılarda bulunuyor. Ayrıca yine Hemingway’in Silahlara Veda adlı romanı da savaş karşıtı eserler arasında akıllara geliyor.

<h4>Joseph Heller - Madde 22</h4>

Niran Elçi çevirisiyle ve İthaki Yayınları etiketiyle raflarda bulabileceğiniz Madde 22, ünlü Amerikalı yazar Harper Lee tarafından "Okuduğum mantıklı tek savaş romanı," şeklinde tanımlanıyor. Kara mizahta bir doruk noktası olan bu eser, bir Akdeniz adasında yer alan Amerikan üssünde geçen sıra dışı olayları konu alıyor.

İkinci Dünya Savaşı karşısında hicivle duran Joseph Heller, savaşın ne kadar saçma bir şey olduğunu etkileyici bir şekilde kaleme alıyor. Yossarian, Major Major ve Milo Minderbinder gibi birçok sıra dışı karakteri bünyesinde barındıran roman, Amerikan edebiyatının köşe taşlarından biri olarak kabul ediliyor.

2. Dünya Savaşı sırasında bombardıman uçağı pilotu olan Heller, askeri bürokrasi hakkında edindiği tüm gözlemlerini bir çırpıda, mizahi bir şekilde kâğıda döküyor.

<h4>Kurt Vonnegut – Mezbaha Beş</h4>

The New York Times tarafından "Çok sert ve çok komik. Hüzünlü ve keyifli," şeklinde tanımlanan <a class="link" href="/gunce/kurt-vonnegutun-hayati-ve-eserleri-328313" title="Kurt Vonnegut">Kurt Vonnegut</a> romanı, 2. Dünya Savaşı sırasında Dresden'in bombalanmasına odaklanıyor. Ancak kitabı diğer savaş karşıtı romanlardan ayıran en önemli noktalar, içerisinde zaman yolculuğu ve uzaylılar gibi motiflerin yer alması. Öte yandan Vonnegut'un kendine özgü benzersiz tarzı da kurguya oldukça renk katıyor.

Modern bir klasik olarak anılan Mezbaha Beş, Hamdi Koç çevirisiyle Can Yayınları etiketi altında satılıyor. Vonnegut'un başyapıtı, savaşa karşı verdiği güçlü mesajlarıyla her kitaplıkta bulunmayı hak ediyor.

Jaroslav Hašek – Aslan Asker Şvayk ve Dünya Savaşı'nda Başından Geçenler

Birinci Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan ordusunda görev yapan Jaroslav Hašek, günümüzde bir kült haline gelmiş bu romanına, kendi deneyimlerinden de büyük katkılarda bulunuyor. Hatta öyle ki Hašek, Joseph Heller'in bu kitabını okusaydı, Madde 22'yi asla yazmaya gerek duymayacağını iddia ediyor.

Prag doğumlu anarşist yazar, bir Çek klasiği olan bu metinde yalnızca bir milliyetçi ya da "iyi" bir asker olmanın ne olduğunu değil; aynı zamanda orduyu, askeri disiplini ve bürokrasiyi de eleştiriyor. Kitap ünlü çevirmen Celal Üster imzasıyla, Can Yayınları etiketiyle satılıyor.

<h4>Louis-Ferdinand Celine - Gecenin Sonuna Yolculuk</h4>

Ünlü edebiyatçı Charles Bukowski'nin "son 2 bin yılın en büyük yazarı," olarak nitelendirdiği Celine, edebiyat dünyasına ilk olarak Gecenin Sonuna Yolculuk romanıyla adım atıyor.

Kitabın ana karakteri olan Ferdinand Bardamu, ailesine sinirlenerek evini terk ediyor. Bunun sonucunda askerlik ve doktorluk göreviyle Fransız ordusuna adım atıyor. Ancak Bardamu, orduya katıldıktan kısa bir süre sonra 1. Dünya Savaşı yaşanıyor. Ana karakterimiz savaşmak istemese de kendisini savaşa sürüklenmiş bir şekilde buluyor. Bunun tüm insanlık adına bir delilik olduğunu düşünüyor.

Celine imzalı bu ünlü eser, Yiğit Bener çevirisiyle Yapı Kredi Yayınları bünyesi altında kitapçılarda yer alıyor.

Edebiyat Dünyasının Ünlü Savaş Karşıtı Romanları

İbrahim Aslan

<a class="link" href="/gunce/attila-ilhanin-hayati-ve-eserleri-300747" title="Attila İlhan">Attila İlhan</a> anısına 2016'dan bu yana verilen ve bu yıl 7. düzenlenecek olan <a class="link" href="/gunce/attila-ilhan-edebiyat-odulleri-301714">Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri</a>'nin katılım koşulları belirlendi. <a class="link" href="https://tilahan.org/" rel="nofollow noopener" target="_biank">Attilla İlhan Bilim Sanat Ve Kültür Vakfı</a> düzenlenen yarışmanın bülteni ise şöyle:

Attilâ İlhan Bilim, Sanat ve Kültür Vakfı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları desteği ile şair ve yazarlarımızı, Attilâ İlhan’ın her eserinde öne çıkartmaya gayret ettiği ‘ulusal kültür bileşimini gerçekleştirme’ misyonuna layık olacak eserleri öne çıkartmak amacıyla düzenlenen ödüllü şiir ve roman yarışmasına katılmaya çağırıyor.

Attilâ İlhan Edebiyat Ödülleri her yıl “Şiir” ve “Roman” dallarında ve toplam dört kategoride verilir: Bir şiir kitabına verilen ‘Attilâ İlhan Şiir Ödülü’ ve bir romana verilen ‘Attilâ İlhan Roman Ödülü’nün yanı sıra, ilk romanını ve ilk şiir kitabını yayınlayan yazarlara yönelik olarak iki “Vakıf Özel Teşvik Ödülü” verilecektir.

<ul class="disc">
	<li>Katılma Koşulları:

		<ul>
			<li>1. Yarışmaya katılacak roman ve şiir kitapları 2021 yılında yayımlanmış olmalıdır.</li>
			<li>2. Daha önce aynı kategoride armağan kazanmış yazarlar yarışmaya katılamazlar.</li>
			<li>3. Yarışmaya katılacak yazarların, yapıtlarından on (10) nüshayı, vakfın internet sitesinden (www.tilahan.org) indirip dolduracakları başvuru formu, hangi kategoriye başvurulduğu açık bir şekilde belirtilerek (Attilâ İlhan Edebiyat Ödülü ya da Vakıf Özel Teşvik Ödülü) iletişim bilgilerini de içeren kısa bir özgeçmiş ile birlikte 18 Haziran 2022 Cumartesi günü akşamına kadar Attilâ İlhan Bilim, Sanat ve Kültür Vakfı’nın Sıraselviler Caddesi, Billurcu sokak No 26 kat 2 Taksim, Beyoğlu – 34433 İstanbul adresine elden ya da kurye yoluyla ulaştırmaları rica olunur.</li>
			<li>4. Seçiciler Kurulu’nun değerlendirmesinin ardından sonuçlar 2022 yılı Kasım ayı içinde açıklanacaktır.</li>
		</ul>
	</li>
</ul>

2016 yılından bu yana yarışmada ödül kazananları <a class="link" href="/gunce/attila-ilhan-edebiyat-odulleri-301714" title="Attila İlhan Edebiyat Ödülleri">Attila İlhan Edebiyat Ödülleri</a> sayfamızdan bulabilirsiniz.

7. Attilla İlhan Edebiyat Ödülleri Başvuruları Başladı

Edebiyatımız Hakkında Pratik Bilgiler

Bu yazıları, Edebiyatla. com Sitesi'nin "Şiirler" bölümüne özellikle koydum. Çünkü: Ahmed Arif'in şiiriyle aşkını birbirinden katiyen soyutlayamayız. Biri diğerinin uzantısı, süreğidir; ya da bembeyaz bir kâğıdın ön ve arka yüzleridir diyelim. Dolayısıyla, yazıları da, şiirleri kadar âsi ve öfkeli; şüphesiz aşkları da... Ben okumaya doyamadım. Bakalım, siz nasıl bulacaksınız? İyi okumalar...------------------------<div><div>Tek şiir kitabı “Hasretinden Prangalar Eskittim” ile edebiyat hayatımızda derin izler bırakan usta şair Ahmed Arif, 23 Nisan 1927 tarihinde Diyarbakır’da doğdu. Asıl adı Ahmet Hamdi Önal olan şair küçük yaşta annesini kaybetti. Liseyi Afyon’da yatılı okulda okuyan Arif, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü’ne kaydoldu. Politik kimliği nedeniyle defalarca gözaltına alınıp tutuklanan, sürgüne gönderilen şairin ilk şiiri 1940 yılında Seçme Şiirler Demeti adlı dergide yayımlandı. 1956 yılından sonra Medeniyet, Öncü ve Halkçı gazetelerinde düzeltmen, sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalışan Ahmed Arif’in “Hasretinden Prangalar Eskittim” kitabı 1968 yılında yayımlandı. Türkiye'de en çok basılan kitaplar listesinde olan kitaptaki şiirlerin bir kısmı çeşitli sanatçılar tarafından bestelendi. 2 Haziran 1991’de geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitiren usta şair, edebiyatımızın usta kalemlerinden şair- yazar Leyla Erbil’e büyük bir aşka bağlıydı. Leyla Erbil’in dostluk sınırından öteye geçmesine izin vermediği bu ilişkiden 1954-1959 ve 1977’de yazdığı mektuplar kaldı. Ahmed Arif’in Leyla Erbil’e yazdığı mektuplar, Arif’in oğlu ve Erbil’in isteğiyle yazarın ve Leyla Erbil’in ölümünden sonra “Leylim Leylim” adıyla Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından kitaplaştırıldı.Pek çoğu “Leylim” diye başlayan ve “gözlerinden öperim” diye biten 60’ın üzerindeki mektup, bir yandan Ahmet Arif’in yaşadığı zorlukları anlatırken diğer yandan da Leyla Erbil’e duyduğu derin aşkı gözler önüne seriyor. Usta şairi saygıyla anıyor Leylim Leylim kitabından bazı bölümleri okurlarımızla paylaşıyoruz. 5 Mayıs 1954BismilLeylâ, Zalim Leylâ!Bu, benimki dördüncü. Oysaki senden bir tek mektup aldım. O belâlı ve korkunç ilk mektubun, yani 4-1, ben mağlubum... Ben, belki yazamazdım da, melânkolim ve serseriliğim tutar da yazamaz, boş verirdimse, sen yazacak, “bu oğlan, öldü mü kaldı mı?” diye sen arayacaktın, değil mi?Bari bu suskunluğun sebepli ve hayırlı olsa ve bana bu kadar kahırdan sonra, parıltılı şiirler göndersen. Öyle olacak elbette. Sen, osun çünkü. O, şâir, dost, en sevgili ve en kardeş... Başka türlü olamaz...Mektuplarımı almıyor musun yoksa? Hep de taahhütlü gönderiyorum. Geçen gün coştum, annene bayram kartı ile hürmetlerimi gönderdim, ellerinden öptüm, söyledi mi?“Bin yıl, bahar içre ömrünü sürsün,Seni doğuran ana”Benim Lâmbo’da başladığım şiir, ne oldu biliyor musun? Hem de birdenbire ve yarı gece. Şimdi elli mısrâdan çok. Daha bitmedi. Ah, seninle beraberken bitebilir ancak! Elbette ki senin harikûlâde zevk ve anlayış sansüründen geçecek. Pasajlar hep “yeşil” diye bitiyor. Benim ve senin ne varsa, ikiz ruhumuzda ne varsa her biri birer hafif parıltılı taşla, kompozisyona giriyor. Kahrın, bulunmaz ve yaratılamaz güzelliğin, dost ve kahraman ve çırılçıplak samimiliğin, büyüklüğün, namluların yivlerinde fışkıran güller, birer nilüfer dizisi olmuş prangalar. Spartaküs’ün bukağısı, kol bağları. Kısır kadının anne oluşu ve çok uzak, kimselersiz bir yıldızda inleyen bir stradivarius. Dünya çarşılarının en küçük meyhanesi. Ve biz, milyarlarca aşkın, yalanın, alçaklığın, kahramanlığın; kapıları, kapakları, kuş uçurmaz uzaklıkları ve ayrılıklarıyla, kahrolası yasaklarıyla, bu acayip kaos karanlığında, biz ikimiz! İki müthiş hasret, iki parça can... Ve canımda o ölüm namussuzu... Bütün bunları, abstrait şiir haysiyetine halel getirmeden işleyebiliyorum. Bana bu kudreti verdiğin, beni ben ettiğin için sana teşekkür etmek, galiba pek resmî kaçar. Hattâ ben, züppelik diyorum buna. Ben, senin için, ancak her şeyimi, bütün mevcut kıymet hükümlerini ve canımı fedâ etmekle belki biraz hafiflemiş olurum. Yine de ödemiş, karşılık vermiş olamam... Bu, hem çok acı, hem de şaheser bir ruh hali. Kimselere mecbur olmadım, olmam da. Yiğitliğim ve rivayet olunan erkekliğim, bundandır... Ama senin mecburun olmak, beni hiç mi hiç küçültmüyor. Aksine yüceltiyorsun, İNSAN ediyorsun, yaşatıyorsun...…Gözlerinden öperim. O güzel burnuna yıldızlarca öpücük... Bana yaz! Ben daha buradayım. Eğer Diyarbakır’a yazdıysan, annem alır, açmadan bana gönderir. Ben giderken sana yazarım. Kendine iyi bak. Bir daha hiçbir ana doğurmaz seni. Bir daha hiçbir cihan bulamaz seni. Tekrar öperim. Senin.***TarihsizLeylim,Nicesin gene? Beyninde mi, yüreğinde mi, başka bir yerinde mi, nerendeyse o İNAT yönünü yaratan dokuları öpmek isterim. Evrende seni özler, seni isterim. Başkaca hiç. Ne taktığım, ne de vurulacağım bir nen yok. Seni. Sade seni.Ben iyiyim. O i...lerden henüz bir haber çıkmadı. Beklettiklerine göre, sonu iyi sanırım. İyi olmasa da takmam. Her dilediklerini yapsınlar. İsterlerse sinirlerimi, etlerimi, kemiklerimi, adımı, sanımı, cımbızlarla tek tek alsınlar. Unuttum. Korkmayı, sakınmayı. SENİ ALAMAZLAR BENDEN. Tılsım bu işte. Ayakta, fırtına gibi beni tutan bu.Kalem tutan ellerine kurban olurum. Yaz Ahmet kuluna iki satırcık.Ha! İş bilen tuttum. Tuğla yapıyorum. Ekmek çıkıyor. Sonbahara -olmazsa ilkbahara- kitabımızı mutlak çıkarıcam. Abstrait resimlerini biriktir. Desenlerin varsa yitirme. Kitabımıza alırız. Ne diyon?Kulluğum, divâneliğimle ellerini, gözlerini öperim. Öpüyorum ama doyamıyorum. Mutluluk ya da cehennem bu galiba. Sana doymak, korkunç ahmaklık olur.Hadi gel…***13 Nisan 1955DiyarbakırLeylim,Teşekkür ederim. Beni şâd ettin. Mektuplar -ikimizin de- maalesef bazen kayboluyor. Çalıyor i...ler neylersin. Dün telefon ettim sana, annen ve bir erkek -belki baban- çıktı. Kapamak zorunda kaldım. Seni dünyaya getirenlerle dövüşemem. Tanısalar, bilseler beni ne olurdu!Bana salıyı çarşambaya bağlayan gece 1825 numaraya telefon et. Saat 18’den 21’e kadar beklerim seni. Bugün telgraf da çekeceğim sana. Sana daha emin bir adres veriyorum. Gene de eve yazarsan iadeli taahhütlü yaz. O zaman kaybedemezler. Evleneceksin demek? Herhal çocuğu sevdin! İnşallah mesut olursun canım. Ama müstakbel kocan bana yazdığına kızmayacak cinstendir inşallah. Yoksa seni kaybetmek, sesini duymamaktansa gebereyim daha iyi olur.Mayıstan itibaren dergileri kolla! Yazabileceğim artık. Sen de gönder bana, yayınlayayım. Güner ne âlemde? Niye yazmıyor? Ama bir gün döver, burnunu kırarım onun söyle kendisine! Kısa kesiyorum affet. Yatıyorum.Selâm biricik dostum.18 Mayıs 1955DiyarbakırLeylâ,Ankara’ya gelmiş olmalısın herhal. Bundan önce de sana -Ankara’ya- yazdım. Eline geçmedi anlaşılan. Yahut muhteşem balayında beni hatırlayabilmene fırsat bulamadın. Değil evlilik, insan düşüncesinin ulaşabildiği bütün kavramların üstünde, biz hep birbirimizi görecek, duyacağız. Dostluğumuzun uzun ömürlü -hiç olmazsa biz dünyamızı bırakıp gidinceye- oluşu, bundan...Sana hep kendimden açayım derim. Oysa elim tutmaz, dilim varmaz. Ne zaman bu düşüne kapılsam, aklıma hep senden açmak gelir. Kimselere karşı böyle değilim, bilirsin ne hergele asî olduğumu. Hoşuma gidiyor bu. Daha doğrusu hoşa gitmekten başka, baskın, ayrılınmaz bir tutku. Seni anlatabilmek... Kime ama? Bu bok düzenin, bu dört boyut zindanın, kâinat, sonsuzluk fâlan dedikleri bu ölümlü şakalar kaos’unun nesine, neresine anlatmak?Oysa seni düşünmek, bu kokmuş erdemlerin çok uzağında. Onlarla hiçbir ilişiği, sebepliliği yok. Belki de “mutluluk” bu. Beni susturabildiğine, yerimde çakılı bir taş gibi tutabildiğine göre de değer olarak düşünülmesi zorunlu bir hâl.***7 Temmuz 1955Leylim,Geldi mektubun. Teşekkür ederim. Kaç gündür -ağzımın kenarında tembel bir cıgara- yatıp gökleri seyrediyorum. Evle küsmüştüm, mektubun geldi diye barıştık. Bu akşam galiba üç kardeş biraz kafa çekicez.…Canım benim, şu ceza hukukunu mapusta öğrendim. Avukat puştlara muhtaç olmamak için. Keşke öğrenmez olaydım. Biliyorsun ben ilkinde beraat ettim, sonuncuda gün yedim. Sürgünüm de var, sekiz ay Urfa'da. Ama karara itiraz ettim, temyiz layihamı yazıp gönderdim. Politik bakımdan bir hâtâ bu. İtiraz etmeseydim şimdiye sürgünüm bitmiş, kurtulmuştum. Ama o zaman da suçu kabul etmiş sayılırdım. Bilmem anlatabildim mi? Şimdi de bekletiyorlar. Zannederim Cenevre Konferansından sonra -yani beş on gün- benim ve arkadaşların durumu daha bir aydınlanır. Sen olmasan, olmasaydın, bunlara dayanmak işten bile değil. Sâde şu son patırtıda sinirlerim bozuldu, hastanelik oldum o kadar. Kişi, kabiliyetine ve haysiyet duygusuna göre acı çeker, sevinç duyar. Ölmedim. Son sözümü de söylemiş değilim, değiliz. Sen sağ ol. Sen sağ ol, sıkılma ve üzülme. Zâten yaptığımız ne ki?Kimsenin karnında açlığı, ayağında yalınlığı ve sırtında çıplaklığı kalmasın diye ömrümüzden bir parça vermek. Hepsi bu. Oysa bunu hacı nenem de bilir!***5 Mart 1956Canım Benim,Bilir misin, canım dediğimde içimden canımın çıkıp sana koştuğunu duyarım hep. Gezegenlerin en güzel kızısın. Haydi bir kelime uyduralım. Öbür yıldızlara da durağan diyelim. Durağanların da en güzel kızısın... Kaderimiz bir tuhafsa, ömrümüzü dolu bir kadeh gibi sindire sindire içemediysek, günahı boynumuza değil. Bu kara günlerin de bir sonu var. Ne sonu, dibini bulduk be! Benim üzüntüm, canavarın dişinin sökülmesi işinde bir eyyam alıkonulmam! Hepsi bu... Hikâyemi nasıl tam bilmezmişin? Senden saklı bir şeyim olabileceğini düşünemezsin. Büyük bir küfür olur bu bana. Sade mektupla anlatmak istemediğim -başını ağrıtırlar, can sıkıcı saatlerin belki de günlerin olur- bir iki önemsiz nokta var. Şark Kahvesi’nde anlatacak gibi oldum, Güner istemezlik etti, hatırlarsın. Neyse, bir daha şaka da lâf da olsa, dostluk mu, acaba değil mi gibi sorular getirmeni üzüntüyle dinleyebilirim ancak. Ya ne ulan? Kim bilir -senin yönünden- bir tecessüs, bir değişiklik, biraz da şövalyelik ve merhamet. Ha? Bunların sevimizi bugüne getirmeleri de bir gerçek ama. Benim yönümdense -kaç defa söyliycem bunu be- SENden gayrı tüm erdem ve nimetlerin gözümde bir çöp kadar bile değerli olamayışıdır.Her neysem, şair, usta, mahpus, sürgün, acemi, yiğit ya da korkak, SENinle değerlendirebilirim. SEVİYORSAM, sen olduğun içindir. UTANIYORSAM, senden utanabilirim ancak. YİĞİTSEM, seninle yiğit olunur elbet. Korkuyorsam, sensizliğin korkusudur bu. Daha ne canım kızım? Dişine zar, boynuna ter olasım gelir. Gün yirmi dört saat seni düşünmek. Ne yüce, ne sonsuz bir duyu bu, bilir misin ki? Leith motive mi ne işte gâvurca bir söz var bilmem yabancı dili -Zaza, Kürt, Arap dillerini şiir gibi bilirim ya hergelelik hoşuma gidiyor olmalı!- onun gibi bir nen. Hayatımın en koyu ve belirli çizgisi, motifi, süregidecek tadı SENSİN canım. İnşallah anlatabildim!***31 Aralık 1956Leylim,Mektubunla da başladın kırmağa beni. Vurmağa beni. Bi bakıma bu da gerekli. Biri gerek sana, provasız vurasın, kırasın diye. Beni seçtiğine iyi ettin. Katlanırım. Üzmem seni, yanıtlayıp çileden çıkarmam hiç değilse……“Seni seviyosam, senin yerini herkeslerden başkaca ayırmışsam” diye başlayan bir bölüm var mektubunda. Gereksiz bunlar canım benim, gereksiz ve doyumsuz. Beni sevmediğini söylemek ne diye üzer seni? Bu da bir gerçek. Sevgiyi yaratmak gerek. Bunda da bazan tek yönlü uğraşma, verme, ölümü göze alma, sonuç vermiyor. İster istemez işi bir talih meselesi olarak ben çoktan kabullendim. Üzme, zorlama kendini. Beni hiç sevmedin. Gene de benim yanımda ve ben yokken benim hayalimle kaldığında olduğun gibi kal. Örtünmelere, göstermeliklere başvurmadan, çırılçıplak kalabilmek arzunu gene ve sadece ben mümkün kılarım.***TarihsizSevgili Canım,Mektubunu almıyaydım çıldıracaktım. Sana, gittikçe daha vuruluyorum. Sonum bu gidişle korkunç. Senden her mektup alışımda âdeta devleşiyorum. Kudretim sonsuzlaşıyor. Maalesef durumum hakkında kesin bir bilgi edinemedim. Ama işi salladıklarına göre hafif bir ceza verileceğini tahmin ediyorum. Herhal bu önümüzdeki hafta sonuna gelip fermanımı elime verirler. Hiçbir korkum yok gayrı. Yendim. Seni düşünebilmenin büyüklüğü ve tadı, hiçbir zulma, hiçbir ölüme baş eğmez. Seninim... Başkaca yokum. Forum için çok iyi ettin. İnşallah yayınlarlar. Sahiden saygım büyüktü onlara. Ama aldanabilirim de! Sen demek Bozok'un ne p... olduğunu bilmiyorsun? Yayınlamaz elbette! Salim’e gelince, merhaba etmene bile gönlüm razı değil. Sakın ha!Oktay’ı, Şairler Yaprağında ben benzettim. Okudun mu bilmem. İt yese kudurur yazdıklarımı. Ama anlayana tabii! Ha, başka bir dergide bana cevap verirse bildir canım. Çünkü buraya sadece Yeditepe ve Varlık geliyor. Gayrı memursun. Boş vaktin çok demektir! Bana hiç değilse her uçak günü yaz ömrüm. İşin hayırlı uğurlu olsun. Şimdilik bir sıkıntım yok. Olursa yazarım. Senden özge kimim var ki benim bu namussuz evrende? Sahiden, celâsunlu -yiğit, pervasız- bir kızsın. Sana yâr olmağa çalışacağım. Sana lâyık, sana denk olabilmek... İşte ben, benim dünyadaki fonksiyonum. Leylim - Leylim... Ha, C... S... la özel bir anlaşmazlığın yoksa takışmağa değmez. Biçarenin, hastanın biri o. S..tir et gitsin. Hoş işi bu benim ölçümle ele alınca takışacağın hiçbir değer yok edebiyatımızda. Ama bazı mecbur ediyorlar insanı. Meydanı boş bulmuşlar, bilgiç bilgiç savurup duruyorlar. Bilmem ne sözünü duyduklarında korkudan külot değiştirmek zorunda kalanlar, bakıyorum ileri, inkılâpçı gibi sözleri ağızlarından düşürmüyorlar. Benim yediğim sopanın binde birini yeselerdi beyler bugün resmen faşist kesilirlerdi oysa. Bu işler böyle canım. Kimi parsacısı, davulcusudur bu işin, kimi de fedaîsi, adsız kahramanı... Seni öper, öper, öper, öperim.Tam boş yanı bu diyorum cellâdın.Tam bıçağım cehennem gibi güzelken.Aklıma düşüyorsun.Ellerim arık...SeninUNUTAMADIĞIM Açardın, Yalnızlığımda Mavi ve yeşil, Açardın. Tavşan kanı, kınalı - berrak. Yenerdim acıları, kahpelikleri... Gitmek, Gözlerinde gitmek sürgüne. Yatmak, Gözlerinde yatmak zindanı Gözlerin hani? "To be or not to be" değil. "Cogito ergo sum" hiç değil... Asıl iş, anlamak kaçınılmaz'ı, Durdurulmaz çığı Sonsuz akımı. İçmek, Gözlerinde içmek ayışığını. Varmak, Gözlerinde varmak can tılsımına. Gözlerin hani? Canımın gizlisinde bir can idin ki Kan değil sevdamız akardı geceye, Sıktıkça cellad, Kemendi... Duymak, Gözlerinde duymak üç - ağaçları Susmak, Gözlerinde susmak, Ustura gibi... Gözlerin hani?</div></div>

Ahmed Arif'ten Leylâ Erbil'e Aşk Mektupları

Bünyamin Durali

Tiyatro metinlerinde yer alan monolog kavramına benzer bir şekilde sinema filmi senaryolarında, birçok başarılı senarist tarafından ustalıkla kaleme alınan tiratlar; genellikle izleyiciler tarafından filmin en etkileyici ve özeti sayılabilecek kısımlarını kapsamaktadır. Tiratlar, bir karakterin yalnız başına kaldığında kendi başına yahut karşısındaki bir başka karaktere karşı söylediği uzun konuşmalara verilen isimdir. Yabancı filmlerde olduğu gibi yerli yapımlarda da tirat türünün nitelikli örneklerine rastlanmaktadır. İşte Türk filmlerinde yer alan en iyi tirat sahnesi konuşmaları…

5. Yeraltı – Zeki Demirkubuz (2012)

“Sevgili generalim Cevdet Bey, pardon Cevat Bey ve kadirşinas yalakaları! Şunu iyi bilin ki; gösteriş budalası insanlardan, gösterişli laflardan, gösterişin kendisinden hiç hoşlanmam, bu bir. Kibirden, kendini beğenmişlikten, bütün bu dağları ben yarattım havalarından, süslü kişiliklerden nefret ederim, bu iki. Yalakalardan, yalakalıktan, yalakaca edilmiş laflardan ve davranışlardan da nefret ederim, bu üç. Dördüncüsü, gerçeği, içtenliği ve samimiyeti çok severim ve <a class="link" href="/gunce/dostoyevskinin-hayati-ve-eserleri-302004" title="Dostoyevski'nin Hayatı ve Eserleri">Dostoyevski</a>'nin dediği gibi, gerçeğin her yerinde, zavallı egoların bile üstünde tutulmasını isterim. Arkadaşlığın karşılıklı, açık sözlü ve yalansız olanı için canımı veririm. Evet, buna bayılırım sayın generalim. Arkadaşlık, hassaslık ve incelik isteyen bir iştir. Öyle kabalığa, özensizliğe, alaycılığa gelmez… Daha ne söyleyecektim… Neyse, niye uzatıyorum ki? Yine de şerefinize Sayın Generalim! Güle güle gidin İstanbul’a. O kahpe Bizans’ı bizim için fethedin! Oradan da sürün atınızı batıya, Viyana’ya. Nobel’di, Oscar’dı ne bulursanız getirin Ankara’ya! Şerefinize Sayın Generalim! Şerefinize!

4. Dar Alanda Kısa Paslaşmalar – Serdar Akar (2000)

“Hayat futbola fena halde benzer. Futbol şahsi beceri gerektirir değişmez. O da ayrı konu. Ama aynı zamanda da toplu oynanan, yani; insanların bir takım halinde oynadığı bir oyundur. Hayat da böyle değil mi? İstediğin kadar yetenekli ol. İyi bir takımın yoksa havagazı. Mantarlarsın.

Hayat futbola fena halde benzer; 4 doğru pas %90 goldür.”

3. Gelecek Uzun Sürer – Özcan Alper (2011)

“25 yıl sonra biz senle belki yine Benusen’de surlara çıkarız. Ama biraz yaşlanmış oluruz. Senle beraber bütün Karadeniz’in etrafını bisikletle dolanırız. Batum’da çaça içer, hüzünlü Gürcü şarkıları dinleriz. Sonra bir de Mayakovski’nin evine götürürüm seni. İçelim ve birbirimize sen diyelim diyerek Moskova Petruşki treninde votka içeriz. Varna’da “Karşı kıyıdan sesleniyorum, sesimi işitiyor musun Memeeed, Memed” diyip Nazım’ı yad ederiz. Sonra haritayı açarız, gözümüzü kapatırız, parmağımızı böyle koyarız bi noktaya. Derim “Yürü, dünya haritasına.” Sonra ben belki politikaya atılırım. Ama sadece ulaştırma bakanı olurum ha. Bütün ülkeyi demiryollarıyla döşerim. Sadece batıdan doğuya değil; doğudan Karadeniz’e, Karadeniz’den Akdeniz’e. Uzun uzun demiryolları. Sonra her bölgede yok olmakta olan diller ve kültürlerle ilgili enstitüler kurulmuş olur. Sonra, sonra belki her şey değişmiş olur. Sonra çalışma saatleri 5 saat olur. Sonra, 30 yıldır içinde bulunduğumuz bu çatışma ortamıyla ilgili hakikatleri araştırma komisyonları kurulmuş olur. Sonra, ne çok sonra var değil mi?”

2. Bizim Aile – Ergin Orbey (1975)

“Bak Beyim. Sana iki çift lafım var. Koskoca adamsın. Paran var, pulun var, her şeyin var. Binlerce kişi çalışıyor emrinde. Yakışır mı sana ekmekle oynamak? Yakışır mı bunca günahsızı, çoluğu çocuğu karda kışta sokağa atmak, aç bırakmak ama nasıl yakışmaz? Sen değil misin öz kızına bile acımayan, bir damlacık saadeti çok gören? Anlamıyor musun beyim? Bu çocuklar birbirini seviyor. Ama ben boşuna konuşuyorum. Sevgiyi tanımayan adama sevgiyi anlatmaya çalışıyorum. Sen büyük patron, milyarder, para babası, fabrikalar sahibi Saim Bey. Sen mi büyüksün? Hayır, ben büyüğüm. Ben, Yaşar Usta. Sen benim yanımda bir hiçsin anlıyor musun? Bir hiç. Gözümde pul kadar bile değerin yok. Ama şunu iyi bil. Ne oğluma ne de gelinime hiçbir şey yapamayacaksın. Yıkamayacaksın, dağıtamayacaksın, mağlup edemeyeceksin bizi. Çünkü biz birbirimize parayla pulla değil, sevgiyle bağlıyız. Bizler birbirimizi seviyoruz. Biz bir aileyiz. Biz güzel bir aileyiz. Bunu yıkmaya senin gücün yeter mi sanıyorsun? Dokunma artık aileme. Dokunma çocuklarıma, dokunma oğluma, dokunma gelinime. Eğer onların kılına zarar gelirse ömründe bir karıncayı bile incitmemiş olan ben Yaşar Usta, hiç düşünmeden çeker vururum seni. Anlıyor musun? Vururum ve dönüp arkama bakmam bile.”

1. Masumiyet – Zeki Demirkubuz (1998)

“Bu kaltakla aynı mahallede büyüdük. Mevlanakapı'da… Babası zabıtaydı. Alkolik, hasta bir adamdı rahmetli, erkenden de gitti zaten. Bu anasıyla yoksul, perişan… Bizim tuzumuz kuruydu, hacı babam yapmış bir şeyler. Bir de Zagor vardı. Bizim eski evin kiracısının oğlu. Babası filmciydi Yeşilçam’da. Cepçilik, arpacılık, her yol vardı itte. Ama sevimli, yakışıklı oğlandı. Bizimkine âşık etmiş kendini. Ben efendi oğlanım, okul mokul takılıyorum o zamanlar. Öylece büyüdük gittik işte. Ne bok varsa, hep askerliği beklerdim. Dört sene kaldı, üç sene kaldı… Sonunda o da geldi, gittik. Bizde de herkes bunu bekliyormuş, gelir gelmez yapıştılar yakama. Ev düzüldü, kız bulundu, çeyiz falan filan… Nikâhlandık. İki taksi, bir dükkân verdi peder. Dükkânda koltuk moltuk satardım. Bir gün bu orospu çıkageldi. Hiç unutmam, görür görmez cız etti içim. Böyle basma bir etek dizine kadar, çorap yok, üstünde açık bir bluz, saçlar maçlar… Pırlanta anlayacağın. Şunun bunun fiyatını sordu, dalga geçti benimle. Kanıma girdi o gün. Tabii taktım ben bunu kafaya. Ertesi gün bir soruşturma… Dediklerine göre yemeyen kalmamış mahallede. Ama asıl Zagor’a kesikmiş. Zagor da kaftiden içerde o sıra. Bir gün süslenmiş püslenmiş, zırt, geçti dükkânın önünden. Yazıldım peşine. Tuhafiyeciye gitti, pastaneden çıktı; minibüs, otobüs, geldik Sağmalcılar'a, benim içimde bir sıkıntı… İşi anladım tabii; Zagor’u ziyarete gidiyor. Bir tuhaf oldum, piçi de kıskandım. Uzatmayalım, çaresiz evlendik ötekiyle. O ara Zagor içerden çıktı. &nbsp;Sonra bir duyduk, kaçmış bunlar. Altı ay mı, bir sene mi, kayıp. Hep rüyalarıma girerdi orospu. O gün dükkâna gelişini hiç unutamadım. Benimkine bile dokunamaz oldum. Sonra bir daha duyduk ki, iki kişiyi deşmiş Zagor; biri polis, ikisinin de gırtlağını kesmiş. Karakolda beş gün beş gece işkence buna… Arkadaşlarının öcünü alıyorlar. Kaltağa da öyle… Önce öldü dediler Zagor'a, sonra komalık. Ankara'da oluyor bunlar. Bizimki bir gün çıkageldi mahalleye. Zagor içerde, en iyisinden müebbet. Bir sabah dükkâna geldim, baktım bu oturuyor. Önce tanıyamadım. Anlayınca içim cız etti. Cız etti de ne? Tornavida yemiş gibi oldu. Çökmüş, zayıflamış, bembeyaz bir surat… Ama bu sefer başka güzel orospu… Orhan’ın şarkıları gibi… Kalktı böyle, dimdik konuşmaya başladı. Dedi ‘Para lazım, çok para.’ Zagor'a avukat tutacakmış. İlerde öderim, dedi. Esnafız ya biz de, “Nasıl?” diye sormuş bulunduk. Orospuluk yaparım, dedi. ‘İstersen metresin olurum.’ İçime bir şey oturdu, ağlamaya başladım, ama ne ağlamak! İşte o gün bir inandım, orospuyla tam yirmi yıl geçti. Uzatmayalım, Zagor'a müebbet verdiler. Ama rahat durmaz ki piç! Ha birini şişledi, ha firara teşebbüs; o şehir senin bu şehir benim, cezaevlerini gezip duruyor. Orospu da peşinden… Sonunda dayanamadım, ben de onun peşinden… Önce dükkân gitti, ardından taksiler. Karı terk etti, peder kapıları kapadı. Yunus gibi aşk uğruna düştük yollara. İş bilmem, zanaat yok. Bu tınmıyor hiç. İlk yıllar ufak kahpeliklere başladı, sonra alıştı. Gözünü yumup yatıyor milletin altına. Gel dönelim diye çok yalvardım. ‘Evlenelim, pederi kandırırım, Zagor'a bakarız.’ Yok. Kancık köpek gibi izini sürüyor itin. Ne yaptı buna anlamadım. Kaç defa dönüp gittim İstanbul'a. Yeminler ettim. Doktorlar, hocalar kâr etmedi. Her seferinde yine peşinde buldum kendimi. Bir keresinde döndüm, biriyle evlenmiş bu, hamile… Beni abisiyim diye yutturduk herife. Nedense rahatladım, oh dedim, kurtuluyorum. Bu da akıllanmış görünüyor. Yüzü gözü düzelmiş, çocuk diyor başka bir şey demiyor. Sinop'ta oluyor bunlar. Ben de döndüm İstanbul'a. Doğumuna yakın Zagor bir isyana karışıyor gene. Hemen paketleyip Diyarbakır cezaevine postalıyorlar. Çok geçmeden bizimki depreşiyor gene. O halinle kalk git sen Diyarbakır'a, üç gün ortadan kaybol… Herif kafayı yiyor tabii. Dönünce bir dayak buna, eşek sudan gelinceye kadar. Kızın sakatlığı bu yüzden. Sonra çocuğu doğuruyor. Durum hemen anlaşılmamış. Ortaya çıkınca bir gece esrarı çekip takıyor herife bıçağı. Çocuğu da alıp vın Diyarbakır'a, Zagor'un peşine. Allah’tan herif delikanlı çıkıyor da şikâyet etmiyor. Ben o ara İstanbul'da taksiden yolumu buluyorum. Epey bir zaman böyle geçti. Yine her gece rüyalarımda bu… Zagor'un Diyarbakır ceza evinde olduğunu duymuştum o sıralar. Bir gece bir büyükle eve geldim. Hepsini içtim. Zurnayım tabii. Bir ara gözümü açıp baktım karlı dağlar geçiyor. Bir daha açtım, başımda bir çocuk. Kalk abi, Diyarbakır'a geldik, diyor. Baktım, sahiden Diyarbakır'dayım. Bir soruşturma… Kale mahallesi vardır oranın, bir gecekonduda buldum, malımı bilmez miyim? Görünce hiç şaşırmadı. Hiçbir şey demedik. O gece oturup düşündüm. ‘Oğlum Bekir!’ dedim kendi kendime. ‘Yolu yok çekeceksin. İsyan etmenin faydası yok, kaderin böyle. Yol belli, eğ başını, usul usul yürü şimdi.’ O gün bugün usul usul yürüyorum işte.”

Türk Filmlerinde Geçen En İyi Tirat Metinleri

1916 yılında İstanbul'da dünyaya gelen <a class="link" href="/gunce/behcet-necatigilin-hayati-eserleri-301033" title="Behçet Necatigil'in Hayatı ve Eserleri">Behçet Necatigil</a>, öğretmen kimliğinin yanında edebiyatımızın en önemli şairlerinden biri olarak anılmaktadır. İyi bir şair olduğu kadar başarılı çevirileri ile de kütüphanelerimize katkıda bulunan Necatigil; Rainer Maria Rilke, <a class="link" href="/gunce/knut-hamsunun-hayati-ve-eserleri-329683" title="Knut Hamsun">Knut Hamsun</a>, Thomas Mann ve <a class="link" href="/gunce/stefan-zweigin-hayati-ve-eserleri-302014" title="Stefan Zweig'in Hayatı ve Eserleri">Stefan Zweig</a> gibi birçok Alman ve Norveç kökenli edebiyatçının eserlerini Türkçeye kazandırdı.

Ölümünden sonra her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ve günümüzde bir gelenek haline gelmiş Necatigil Şiir Ödülü ile anılan usta şair Behçet Necatigil’in hayatı, 2013 yılında Yılmaz Erdoğan tarafından yazılıp yönetilen filmde beyazperdeye aktarıldı. Erdoğan’ın Necatigil’e hayat verdiği filmde şairin Zonguldak’taki stajyer öğretmenlik günleri ve genç şairler <a class="link" href="/gunce/rustu-onurun-hayati-ve-eserleri-329162" title="Rüştü Onur">Rüştü Onur</a> ve <a class="link" href="/gunce/muzaffer-tayyip-uslunun-hayati-ve-eserleri-329366" title="Muzaffer Tayyip Uslu">Muzaffer Tayyip Uslu</a> ile olan ilişkileri konu alındı.

Sayısız başarılı eserinin yanı sıra Kelebeğin Rüyası filminin de etkisiyle, genç kuşağa Behçet Necatigil yeniden hatırlatıldı ve günümüzde Necatigil’in şiirleri oldukça popüler bir hal aldı. Kitapları ağırlıkla Yapı Kredi Yayınları (YKY) etiketiyle çıkan merhum şair, geride çok sayıda eşsiz şiir bıraktı. İşte sizler için seçtiğimiz, mutlaka okumanız gereken Behçet Necatigil şiirleri…

10. Başsağlığı

<blockquote>

	Ben uzaklarda olmalıyım, çok uzaklarda
		 Acılar unutulduktan sonra
		 Dönmeliyim.

	Ölümlerin karşısında şaşırıyorum
		 Ne desem ki
		 Düşünüyorum.

	Kalanları ağlıyor gidenin
		 Benim gözlerim kuru
		 Herkes bana bakıyor, biliyorum
		 İçlerinden geçenleri.

	Başsağlığı dilemek
		 Garibime gidiyor
		 Ölen öldü, sen yaşa
		 Küçültmeye benziyor.

	Beni böyle kitaplar mı yaptı ne
		 Kağıtlarda gidenlere içlenip ağlayan ben
		 Hayattaki ölümlerde put gibi duruyorum.

	Ben canavar ruhlu muyum
		 Bir ölü evinde tek söz söylenmeden
		 Put gibi duruyorum

	Kimse anlamaz derdimi
		 Ben uzaklarda olmalıyım, çok uzaklarda
		 Bir yakınım öldü mü.
</blockquote>

9. Karasevda

<blockquote>

	Delicesine daha dün
		 Kitaplara düşkündü,
		 Almış yürümüş serserilikte.
		 Akıl bu, evi barkı bırak da sen
		 İğri büğrü sokaklara dal
		 Geceyle birlikte.

	Bir kız sevmiş yakın zamanda,
		 Bahse lüzum var mı geçmişten?
		 İflah olmaz sanırım,
		 Geçti iş işten!
</blockquote>

8. Yıldızlarda Uyku

<blockquote>

	Şehre çöken karanlık
		 Sokakta bir adam gördü.
		 Kattı adamı önüne
		 Evine götürdü.

	Adam dinlendi biraz,
		 Sofraya oturdu.
		 Yemeklerini yediler,
		 Annesi çocuğu yatırdı.

	Şehre çöken karanlık
		 Her gece başucunda
		 Yalnız korkan çocuğa
		 Masallar anlatırdı.

	O gece garip bir şey oldu:
		 Karanlık uzandı göğe,
		 Gökten bir yıldız aldı,
		 Odaya getirdi.

	Boşlukta dönen yıldız
		 Işık ışık bölündü.
		 Renkli maytaplar gibi
		 Çocuğun üstüne döküldü.

	Çocuk hemen uyudu
		 Uykusunda güldü.
</blockquote>

7. Ölü Çizgi

<blockquote>

	Bir zehir
		 Birikir odalarda,
		 Almaz ki veresin rüzgâra
		 Rüzgâr deli değil.

	Birden yayılır kanda
		 Kararır dört yan.
		 Bir çöküntü başlar yaşamanda
		 Her şeyin değersizleştiği an.

	Deniz mi bu, geçilmez
		 Aşılmaz dağ mı?
		 Tam bana göre, uyuşuk
		 Miskinlik gibi var mı?

	Nedir seni saran bu sis
		 Yok dünyalarda tat.
		 Kuvvetsiz
		 Böyle daha rahat.

	Yaşamışım kaç para
		 Mezar taşları neci?
		 Deli gibi sarılsam da hayata
		 Kalacak nesi var ki?

	Kitaplar seslenir, yüksekten, mağrur:
		 - Gel bize, kurtul, gel!
		 Almanızla bırakmanız bir olur,
		 Böyle daha güzel.

	Sokaklar seslenir, akpak, temiz:
		 - Hadi gel, avunursun!
		 Bütün sokaklardan iğrenirsiniz,
		 Avunmak şöyle dursun.
</blockquote>

6. Yıldızlar

<blockquote>

	Seni karanlıkta yatırıyorlar.
		 Korkuyorsun geceden:
		 Bakıp bakıp pencereden,
		 Yatağına sokuluyorsun.

	Ben hep eski yerimdeyim, biliyorsun.
		 Hava açık olduğu zamanlar
		 Beni seyrediyor, seviniyorsun.

	Ne olurdu, ben de,
		 Sana göründüğüm şekilde
		 Odana gelseydim.
		 Ateşböcekleri gibi,
		 Küçücük avucunda
		 Yanıp yanıp sönseydim.

	Seneler geçip gider, büyürsün.
		 Bir gün olur, hepsi biter:
		 Endişeler, o çocuk üzüntün
		 Hepsi biter.
		 Aydınlanır seninçin geceler,
		 güneş gibi görünürsün.

	Biraz sabır, küçük çocuk, biraz sabır.
		 Ama Allah'ın koyduğu yerde,
		 Yıldızlar daima yalnızdır.
</blockquote>

5. Sevgilerde

<blockquote>

	Sevgileri yarınlara bıraktınız
		 Çekingen, tutuk, saygılı.
		 Bütün yakınlarınız
		 Sizi yanlış tanıdı.

	Bitmeyen işler yüzünden
		 (Siz böyle olsun istemezdiniz)
		 Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi
		 Kalbinizi dolduran duygular
		 Kalbinizde kaldı.

	Siz geniş zamanlar umuyordunuz
		 Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek.
		 Yılların telâşlarda bu kadar çabuk
		 Geçeceği aklınıza gelmezdi.

	Gizli bahçenizde
		 Açan çiçekler vardı,
		 Gecelerde ve yalnız.
		 Vermeye az buldunuz
		 Yahut vaktiniz olmadı.
</blockquote>

4. Gizli Sevda

<blockquote>

	Hani bir sevgilin vardı
		 Yedi sekiz sene önce,
		 Dün yolda rastladım
		 Sevindi beni görünce.

	Sokakta ayaküstü
		 Konuştuk ordan burdan,
		 Evlenmiş, çocukları olmuş
		 Bir kız, bir oğlan.

	Seni sordu
		 Hiç değişmedi, dedim,
		 Bildiğin gibi...
		 Anlıyordu.

	Mesutmuş, kocasını seviyormuş,
		 Kendilerininmiş evleri..
		 Bir suçlu gibi ezik,
		 Sana selâm söyledi.
</blockquote>

3. Solgun Bir Gül Dokununca

<blockquote>

	Kimi de gün ortası yanıma sokuluyor
		 En çok güz ayları ve yağmur yağınca
		 Alçalır ya bir bulut, o hüzün bulutunda.
		 Uzanıp alıyorum kimse olmuyor
		 Solgun bir gül oluyor dokununca.
</blockquote>

2. Ayrılıklar

<blockquote>

	Karadeniz’de gemilerin mi battı,
		 Ağzını bıçaklar açmaz,
		 Üzüntüdesin gayet.
		 Sen sızlanmışın çok mu,
		 Bize edebiyat öğretmeni anlattı:
		 Neyler bile etmiş şikayet.

	Baktın ki olacak gibi değil,
		 Unuttu diyelim nihayet;
		 Yine de bulunur tesellisi:
		 Dünyada başka kız yok mu,
		 Elini sallasan ellisi -
		 Mesele bundan ibaret.
</blockquote>

1. Gece ve Yas

<blockquote>

	Bir yağmur ince ince
		 Çarpıyor şimdi cama
		 Hasret kaldım sevince
		 Korku yüzümde yama.
		 Dalarken gözümde yaş
		 Ben böyle sonsuz gama
		 Artıyor yavaş yavaş
		 Damlardaki ağlama.
</blockquote>

Türk Edebiyatının Bağımsız Şairi Behçet Necatigil’den En İyi 10 Şiir

Modern edebiyatımızın güçlü kalemlerinden <a href="https://twitter.com/MentesMurat" rel="noopener noreferrer nofollow" target="_blank">Murat Menteş</a> çoğunlukla Ruhi Mücerret, Korkma Ben Varım, Dublörün Dilemması&nbsp;ve Antika Titanik gibi kaleme aldığı nefes kesici romanları ile tanınsa da farklı disiplinler için de yoğun bir çalışma sergiliyor. Menteş’i son zamanlarda OT dergisinde yazdığı metinler, köşe yazıları, televizyon programları ya da çizgi roman yazarlığıyla tanıyoruz. Ancak usta yazar tüm bunların yanında bir de şiir kitabına sahip.

2010 yılında Sel Yayıncılık etiketiyle raflara gelen Garanti Karantina ile ilk şiir kitabını basan Murat Menteş, hece ölçüsü ve dörtlüklere sadık kalarak inşa ettiği güçlü ve imgelerle bezeli şiirleriyle ufuk açıcı bir yapıt oluşturuyor. Yer yer mizahi, yer yer duygusal şiirleriyle Menteş, şimdilik tek kitaplık ilginç bir şair duruşu sergilemekte. İşte daha önce Murat Menteş’in şair kimliği ile tanışmayanlar için birbirinden kıymetli şiirler…

5. Siperde Perende

<blockquote>

	Kim der ki “Mukadderat sicimi beni bağlamaz”?
		 Askını, kaskını, maskeni taksan bile…
		 Namluların nazarı değdiği zaman
		 Azrail’in menzilinde kim sakarlaşmaz?

	Kim der ki “Ebediyet kullanışsızdır”
		 üçüncü günündeyken üç günlük dünya
		 bana belki de sevap kazandırır
		 çocuklarım var diye sürdürdüğüm vardiya.

	Kim der ki “Gençliğimi israf etmedim”?
		 Kim ne derse desin, ıslık değil parola çığlık
		 siperden mezara tepemdedir her daim
		 yüzbaşı güz, albay ölüm ve general ayrılık.
</blockquote>

4. İbretlik Libretto

<blockquote>

	Ah Muhsin Ünlü’ye… Şiddete meyyalim, vallahi dertten.
		 Hakkımda yanılttılar milleti cidden.
		 
		 Soğukkanlıyımdır genellikle.
		 Caddeleri kellelerle donattığımda
		 Şıppadak sivilleşir, evcilleşirdi hatta
		 Bıkkın hippi, tüccar molla, ayyaş gerilla.
		 
		 Çilli, Gucci'li fettanın illegal güzelliği,
		 Tebessümündeki şebboy molekülleri;
		 Yutturdu habbeyi, çökertti kubbemi,
		 Zannederim ağlattı tıbben annemi.
		 
		 Okkalı sillesini patlattı mukadderat
		 İddiayı kaybettim müreffeh kentte
		 Misilleme hakkım yitti düello bitti...
		 
		 Mütevekkil gettomun ninnisi hüzzam
		 İnşallah cennette yıllanırız vesselam.
</blockquote>

3. Bal Kılavuzunun İlahisi

<blockquote>

	Çarparak senin her şeyden örülmüş duvarına
		 Dedim bunlar benim lekelerimdir
		 Ey bütün seslerle beni çağıran
		 İçimdeki bu yabancı yağmuru dindir

	Benle bütünleşiyor çünkü taşıdığım yük
		 Erimezse ne yaparım güneşi bekleyen kalbim
		 Eşyayla günlerim arasında biriken köpük
		 Harfleri değil mi ölüm kelimesinin
		 Açmak için gecenin bütün çeşmelerini
		 Siyah küller artıran kâbus aralığından
		 Geçeyim bir incir ve güvercin uykusuna
		 Geçeyim ötekiyle aynı rüyaya

	Ben artık yankısıyım kendi sesimin
		 Ağzım kaynayan bir dua kovanı
		 Ve çocukken takındığım vişne küpesi
		 Ayet gibi çınlatıyor kulaklarımı

	Kırılsın en büyük ayna olan toprak
		 Uykunun kız kardeşi saçlarımı öpmeden
		 Uçayım kan ve köpük saçarak
		 Adınla açılan aşkın penceresinden.
</blockquote>

2. Seksapel Seksen Papel

<blockquote>

	Bir 45’lik lütfen; plak ya da tabanca.
		 Stresli bir gangster başka ne ister?
		 Aşiretim kötürüm çetem komada
		 Hareketli bir hedef gibi Jüpiter

	Telefonum çalıyor, arayan canlı bir kız!
		 Ateş ile barut süper bir ikilidir.
		 Kimsecikler kırılmaz, hangi çağdayız?
		 Hem cinayet göründüğü kadar zevkli değildir.

	Pekala, yanılmışım fakat isabet olmuş:
		 Taziyeye giden bir ağır hasta gibi
		 İmgesel rehineler, simgesel değiş tokuş…
		 Kainatı görmezden gelemezsin ki?

	Radyo anteni sanki, Türkiye’ye yapışık,
		 Halka dik dik bakan 30 bin heykel.
		 Duygu, zaman, imaj, beden her şey kiralık
		 Maalesef, mesela seksapel seksen papel.

	Avını kovalarken kaybolmayasın?
		 Şans, bir aptalın temel ihtiyacıdır.
		 Paso lagaluga, habire mırın kırın
		 “İnşallah” demeyen paranoyaktır.
</blockquote>

1. Deplasmanda Plasebo

<blockquote>

	Allah'ım kaderimde anarşi ve protesto
		 antidepresanlar ve içi boş bir gardırop
		 ne de çok yer kaplıyor mesela al pacino
		 yardımın gerekiyor kadıköy'deyim stop.

	Allah'ım kaderim bu sentimental ambargo:
		 alternatif referans potansiyel salvo yok,
		 sadece klostrofobi, hicran türbülans ve şok;
		 cariyeler çekilmiş yeraltına cumburlop.

	Allah'ım kaderimi sen yazdın sen bilirsin
		 kalbim oyuncak mı ne, ne kolay kırılıyor?
		 'deplasmandır bu dünya' diyor albino şeyhim
		 plasebo yutturuyor bana depresif doktor.

	Allah'ım kaderimden şikayetçi değilim
		 aksine bahtiyarım evrende bana da rol
		 verdiğin için şahsen, Allah'ım bizler senin
		 falsolu kullarınız, n'olur bizden razı ol.
</blockquote>

Kelime Cambazı Murat Menteş’ten Tebessüm Verici 5 Şiir

Sinema filmlerinde yan karakter olarak görünen yazar kahramanlar, çoğunlukla kendini içki ve sigaraya vermiş, geceleri geç saatte uyuyan ve ilham perisi bekleyen tiplemeler olarak ele alınır. Ancak ana karakteri yazar olan filmler sayesinde yazarlık mesleğine mensup kişileri gerek biyografiler, gerekse kurgusal yapımlarda daha derinlikli bir şekilde izleme şansına erişiriz. İşte yazarların iç dünyasını ünlü yönetmenlerin gözünden merak edenler için birbirinden değerli “yazarlık” ve “yazmak” konulu filmler…

7. Factotum (Her İşin Adamı) - IMDb Puanı 6,6

Fransa - Norveç ortak yapımı olan Factotum, ünlü &nbsp;yazar Charles Bukowski'nin aynı adlı romanından uyarlanmıştır. Bukowski'nin alter egosu olarak anılan Henry Chinaski'nin ana kahraman olarak yer aldığı filmde yazarı Matt Dillon canlandırmaktadır. Factotum konusu itibariyle Bukowski'nin biyografisi olmakla birlikte yazarın kadınlar, alkol ve kumar ile olan ilişkisini işlemektedir.

6. Midnight in Paris (Paris'te Gece Yarısı) - IMDb Puanı 7,7

Woody Allen tarafından yönetilen 2011 yapımı sinema filmi, evlilik arifesinde olan bir çiftin Paris seyahatini konu almaktadır. Nişanlısı Inez'le birlikte Avrupa'ya romantik bir yolculuğa çıkan yazar Gil, Paris'in aşk dolu sokaklarında geceleri yalnız başına dolaşırken, gerçeküstü birtakım maceralar yaşar. Bu yolculukla yazar zamanda yolculuk yaparak 1920'li yıllara gider ve F. Scott Fitzgerald, Ernest Hemingway, Pablo Picasso, Salvador Dali, Josephine Baker, Juan Belmonte, Luis Bunuel ve T. S. Eliot gibi büyük sanatçılarla sıra dışı anlar geçirmeye başlar.

5. Adaptation (Tersyüz) - IMDb Puanı 7,7

Daha önce John Malkovich Olmak (1999) adlı kült filmde birlikte çalışan yönetmen Spike Jonze ve senarist Charlie Kaufman'ın ikinci ortak çalışması Tersyüz filmi, Susan Orlean'ın "The Orchid Thief" adlı romanını sinemaya uyarlamaya çalışan çaresiz bir senaristin eğlenceli ve dramatik öyküsünü kameralara aktarıyor. Nicolas Cage'in yazar karakterini canlandırdığı filmde usta oyuncuya Meryl Streep ve Chris Cooper eşlik ediyor.

4. 5 to 7 (5'ten 7'ye) - IMDb Puanı 7,1

Victor Levin'in yazıp yönettiği romantik komedi filminde genç bir romancı, ilişki yaşamaya başladığı kadınla oldukça mutlu bir vakit geçirmekte, ancak büyük bir sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Kadın evlidir ve çift yalnızca akşamları 5 ile 7 saatleri arasında buluşabilmektedir.

3. Ahlat Ağacı - IMDb Puanı 8,1

Usta yönetmen Nuri Bilge Ceylan'ın, eşi Ebru Ceylan ve yazar Akın Aksu ile birlikte senaryosunu yazdığı; aynı zamanda Akın Aksu'nun biyografik eseri olma niteliğini de barındıran Ahlat Ağacı filmi, üniversiteyi yeni bitirip doğduğu kasabaya geri dönen Sinan'ın kitap bastırmak için verdiği mücadeleyi inceler. Kitabını yayımlatmak için para toplayan ve sponsor arayan Sinan, aynı anda ailesel sorunlarıyla da başa çıkmak zorundadır.

2. Paterson - IMDb Puanı 7,4

Amerikan bağımsız sinemasının değerli yönetmenlerinden Jim Jarmusch'un 2016 yapımı Paterson filmi, otobüs şoförü olan bir şairin gündelik yaşantısını ve hayatındaki küçük ayrıntıları gözler önüne sererek izleyicilerine dingin bir seyir keyfi sunmaktadır.

1. Barton Fink - IMDb Puanı 7,7

Coen Kardeşler tarafından yazılıp yönetilen Barton Fink, ikilinin Miller's Crossing (1990) filmini yazarken karşılaştıkları çıkmazlardan sonra üç haftalık dönemde ortaya çıkmıştır. Bir film senaryosu yazmak üzere Hollywood'a gelen Fink, otel odasına yerleşip ilham aramaktadır. Fakat beklenen ilham bir türlü gelmez ve Fink, kendini tahmin edemeyeceği tuhaf durumların içerisinde bulur.

1991 yılında Cannes Film Festivali kapsamında Altın Palmiye kazanan Barton Fink, ayrıca En İyi Yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu (John Turturro) ödüllerine de layık görülmüştür. Son olarak filmde bulunan W.P. Mayhew adlı karakterin ünlü yazar William Faulkner’ı temsil ettiği de dikkate değer detaylar arasındadır.&nbsp;

Yazarlık Mesleğini Konu Alan En İyi 7 Sinema Filmi

Seven, Fight Club, Zodiac ve The Social Network gibi büyük ses getirmiş filmlere imza atan David Fincher, nihayet bir hayal projesini daha hayata geçirdi. Hiç şüphesiz ki sinema tarihi çekilememiş, rafa kaldırılmış senaryolarla doludur. Az kalsın geçtiğimiz hafta Netflix'te yayınlanan Mank filmi de böyle bir kadere kurban gidecek ve asla çekilemeyip hikayesi anlatılamayacaktı.

David Fincher’ın kendisi gibi sinemacı olan babası Jack Fincher, on yıllar önce Mank’ın senaryosunu ilk defa kaleme aldığında hiç kuşku yok ki bu hikayenin birkaç sene içerisinde çekileceğini ve gişede boy göstereceğini düşünmüştü. Ancak filmin kaderi öylesine dolambaçlı yollara girdi ve defalarca kez reddedilerek kenarı atıldı ki; normal şartlarda 90’lı yıllarda çekilip yayınlanması gereken Mank’i ancak bugünlerde izleyebiliyoruz!

4 Aralık tarihinde Bir Netflix Orijinal Filmi etiketiyle prömiyerini gerçekleştiren Mank, ünlü ama kötü bir şöhrete sahip dönemin senaryo yazarı Herman J. Mankiewicz'in hayatının bir bölümünü konu alıyor. Mank'in, Orson Welles tarafından çekilen Yurttaş Kane filmini yazdığı dönemi anlatan hikaye, siyah-beyaz sinematografisiyle görkemli bir edayla karşımıza geliyor.

Mank’ın Senaryosu David Fincher’ın Babasına Ait!

David'in 2003 yılında hayatını kaybeden senarist babası Jack Fincher tarafından senaryosu kaleme alınan Mank filmi, belki de ayrı bir filme konu alacak ilginç bir hikayeye sahip. David Fincher'ın babasıyla beraber yıllar boyunca hikayenin ana hatları üzerine yoğunlaştığı ve olay örgüsünün nasıl gelişeceği üzerine kafa yorduğu Mank filmi 1990'lı yıllarda artık çekime hazır bir şekilde bekliyordu.

1997 yılında Michael Douglas'ın başrolünde oynadığı The Game filmini vizyona süren David Fincher, Polygon film stüdyoları ile Mank filmini çekmek üzere resmen anlaşmış ve somut olarak çalışmalara başlamışlardı. Ancak yapımcılar, Fincher'ın filmi siyah-beyaz çekme isteğine karşı gelemeyince prodüksiyonu durdurma kararı alarak filmden çekildiklerini beyan etmişlerdi. Eğer Fincher, Polygon'un dediği şekilde filmi renkli çekseydi, başrol koltuğunda Jodie Foster ile Kevin Spacey yer alacak ve oldukça yüksek bir bütçeyle çalışılacaktı.

Mindhunter Dizisi, Mank’e Kapı Açtı!

Hayalindeki projeyi tam anlamıyla gerçekleştirebilmek adına büyük paralardan ve bir noktada hayalinden dahi vazgeçen David Fincher, Netflix orijinal dizisi Mindhunter ile hiç tahmin edemeyeceği bir ortaklığın kapılarını açtı. Sevilen suç draması Netflix’in en çok desteklediği projeler arasındaydı ama izlenme sayıları da bir o kadar düşüktü. Bu durum da Fincher’ın canını sıkıyor ve onu üçüncü sezon için diziyi yönetmekten vazgeçmeye kadar itiyordu.

Tam da bu noktada iki taraftan biri Mindhunter sürecini yavaşlatıp Mank’i çekmek için ilk adımı attı ve nihayet senelerdir beklenen proje gerçekleştirilmiş oldu. Filmin yazarı Jack Fincher yıllarını verdiği hikayeyi ne yazıktır ki beyazperdede bir türlü göremese de Finch babasıyla yarım bıraktıkları işi tamamladı.

Siyah – Beyaz Bir Netflix Biyografisi: Mank

Çekimleri aylar alan Mank, Fincher'ın isteğiyle daha tutarlı bir sonuç elde edilebilmesi adına dijital kameralar kullanılarak çekildi; ancak 1940'ların atmosferini filmde izleyiciye daha net hissettirebilmek adına ses ve görüntü için hassas bir çalışma sergilendi. Post prodüksiyon aşamasında görüntüler geleneksel yöntemlerle işlenmiş izlemini verirken, ses tasarımında ise yer yer kontrollü hışırtı ve patlamalara izin verildi. Mank’in müzikleri ise o dönemin teknolojisinde yer alan enstrümanlar ile kaydedildi.

İzleyenleri Hollywood’un altın çağına siyah-beyaz bir yolculuğa sürükleyecek Mank, Citizen Kane (1941) filminin yaratılış sürecini anlatıyor. Döneminin popüler ama alkol bağımlılığı yüzünden kötü şöhretli yazarı Herman J. Mankiewicz’i Oscar Ödüllü deneyimli oyuncu Gary Oldman canlandırıyor. Oldman’a cast ekibinde Amanda Seyfried, Lily Collins, Tom Burke ve Charles Dance gibi tecrübeli isimler eşlik ediyor.

David Fincher’dan 1940’ların Hollywood’una Bir Aşk Mektubu: Mank Filmi İncelemesi

Yapılan bir araştırmaya göre psikolojik olarak melankoliye en teşne meslekler arasında edebiyatçılar olduğu tespit edilmiştir. Eldeki veriler de bu araştırma raporunu teyit eder nitelikte denebilir. <a class="link" href="/gunce/turk-edebiyati-donemleri-312931" title="Türk Edebiyatı">Türk Edebiyatı</a>nda önde gelen yazar ve şairlere göz attığımızda çok sayıda başarılı sanatçının intihar ettiği ya da uzun bunalımlar ile hayatını idame ettiği gözlenmiştir.

Örnek vermek gerekirse Soysal Ekinci'nin kendini astığı, Metin Kaçan'ın kendini Boğaz Köprüsü'nden attığı, Kanat Güner'in aşırı doz yaptığı, <a class="link" href="/gunce/nilgun-marmaranin-hayati-ve-eserleri-301024" title="Nilgün Marmara'nın Hayatı ve Eserleri">Nilgün Marmara</a>’nın ise evinin balkonundan atlayarak intihar ettiği edebiyat tarihimizin hüzün verici sayfaları arasında yer almaktadır. Öte yandan bazı edebiyatçılar da intihar etmeyişleriyle, daha doğrusu edemeyişleriyle nam salmıştır. Usta şair <a class="link" href="/gunce/umit-yasar-oguzcanin-hayati-ve-eserleri-301013" title="Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Hayatı ve Eserleri">Ümit Yaşar Oğuzcan</a> da bu isimlerden biridir.&nbsp;

Yaşadığı Dönemin En Popüler Şairi

Depresif tonda yazdığı şiirleri ile tanınan Ümit Yaşar Oğuzcan, henüz lise yıllarında ilk kitaplarını yayımlamaya başlamıştır. Uzun yıllar boyunca çeşitli illerde bankacı olarak görev alan şair, 1977 yılında emekliye ayrılmış ve kendini sanatına vermiş; hatta kendi ismini taşıyan bir sanat galerisi kurmuştur. Yazdığı şiirler dışında düzyazı, antoloji, biyografi, şarkı sözleri ve hatta şiir plakları dahi hazırlayan Oğuzcan, döneminin en popüler şairleri arasında gösterilmektedir.

Erken Yaşlarda Başlayan İntihar Denemeleri

Çoğunlukla şiirlerinde aşk, ayrılık ve özlem gibi temalara yer veren Ümit Yaşar Oğuzcan, tüm yaşamı boyunca gizliden gizliye intihara meyil etmiştir. Henüz gençlik yıllarında dahi çeşitli intihar girişimlerinde bulunan Ümit Yaşar’ın, kendisi gibi şair olan babasının şu şiirinde sırrı deşifre edilmiştir:

<blockquote>

	“Bak dünya ne güzel, bu sitem niye,
		 Ettim ben adımı sana hediye.
		 Mutluyum ey oğul babanım diye,
		 Çarptırma hicvinle cezaya beni.”
</blockquote>

İlerleyen yaşlarında evlenip çoluk çocuğa kavuşan ve ülke çapında edebiyatçı kimliği ile büyük bir hayran kitlesi edinen Ümit Yaşar Oğuzcan, ne yazık ki çocuğu olduğunda dahi bu buhranlı düşüncelerinden bir türlü uzaklaşamamıştır. Yine bu yıllarda da intihar girişimleri süren şair artık ailesine öyle çektirmiştir ki; oğlu Vedat bile bir süre sonra babasının melankolisi içerisine kendisini kaptırmıştır. Artık o da babası gibi koca bir depresyonun içerisine girmiştir.

“Baba Öyle İntihar Edilmez, Böyle Edilir”

Vedat Oğuzcan peş peşe geçen sıkıntılı günlerinin ardından Galata Kulesi’ne çıkar ve babasına büyük bir ders vermek ister. Usta şair Ümit Yaşar Oğuzcan’ın oğlu Vedat, 17 yaşındaki bedenini Galata Kulesi’nden aşağı atar ve cebinde bir not bulunur: “Baba öyle intihar edilmez, böyle edilir.”&nbsp;

Babasına kararlı duruşuyla artık bir ders vermek isteyen Vedat, erken yaşta gelen vefatı ile Ümit Yaşar Oğuzcan’ı daha da büyük bir elemin içine sokar. Artık hayatının geri kalanında intihar düşüncesine sıkı sıkıya sarılan Ümit Yaşar, oğlunun arkasından Galata Kulesi isimli şu şiiri yazar:

<blockquote>

	“6 Haziran 1973, pırıl pırıl bir yaz günüydü,
		 aydınlıktı, güzeldi dünya,
		 bir adam düştü o gün galata kulesinden.
		 kendini bir anda bıraktı boşluğa;
		 ömrünün baharında, bütün umutlarıyla birlikte paramparça oldu.
		 bir adam düştü galata kulesinden;
		 bu adam benim oğlumdu gencecikti Vedat,
		 ışıl ışıldı gözleri, içi,
		 bütün insanlar için sevgiyle doluydu
		 çıktı apansız o dönülmez yolculuğa
		 kendini bir anda bıraktı boşluğa,
		 söndü güneş, karardı yeryüzü bütün zaman durdu.
		 bir adam düştü galata kulesinden
		 bu adam benim oğlumdu; açarken ufkunda güller alevden,
		 çıktı, her günkü gibi gülerek evden,
		 kimseye belli etmedi içindeki yangını
		 yürüdü, kendinden emin sonsuzluğa doğru.
		 galata kulesinde bekliyordu ecel,
		 bir fincan kahve, bir kadeh konyak,
		 ölüm yolcusunun son arzusuydu bu,
		 bir adam düştü galata kulesinden;
		 bu adam benim oğlumdu.
		 küçücüktü bir zaman,
		 kucağıma alır ninniler söylerdim ona,
		 uyu oğlum, uyu oğlum, ninni.
		 bir daha uyanmamak üzere uyudu Vedat.
		 6 haziran 1973 galata kulesinden bir adam attı kendini;
		 bu nankör insanlara bu kalleş dünyaya inat,
		 şimdi yine bir ninni söylüyorum ona,
		 uyan oğlum, uyan oğlum, uyan Vedat.”
</blockquote>

Ümit Yaşar Oğuzcan'ın Aldığı En Acı Ders: Oğlu Vedat Oğuzcan’ın İntiharı

Ezop takma adıyla sinema tarihimize adını altın harflerle kazıyan usta yönetmen Ezel Akay, çektiği masalsı hikayeler ile kendini diğer yönetmenlerden ayrı bir pozisyonda konumlandırıyor. Bir yönetmenden ziyade kendini 'anlatıcı' olarak sıfatlandıran Akay, ilk sinema filmi Neredesin Firuze? ile 2004 yılında hayatımıza girmiş ve Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü? ve 7 Kocalı Hürmüz ile aynı başarısını devam ettirmişti.

7 Kocalı Hürmüz’den 11 yıl sonra nihayet sessizliğini bozarak yeniden beyazperdeye açılan Ezel Akay, bu yılın başlarında 9 Kere Leyla filmi ile tekrar bir uzun metrajlı film çektiğini duyurmuştu. İlk duyurudan itibaren Akay’ı Türk sinemasının en büyük yönetmenleri arasında konumlandıran sadık kitlesi büyük bir heyecanla yapımı beklemeye başlamıştı.

Normal şartlarda Mart ayında vizyona girmesi planlanan 9 Kere Leyla, dünyayı kasıp kavuran Koronavirüsü şartları nedeniyle vizyon tarihini ertelemiş ve belirsiz bir süreliğine rafa kaldırılmıştı. Geçtiğimiz aylarda ise BKM yapımcılığında çekilen absürt komedi filminin gösterim haklarının Netflix tarafından satın alındığını öğrenmiş ve tekrar beklemeye başlamıştık. Nihayet gün geldi çattı ve Ezel Akay’ın son filmi Netflix’te yayımlandı.

Bir Tiyatro Oyunu Uyarlaması: Dokuz Canlı

Yıldızlar geçidi oyuncu kadrosuyla harikalar yaratan Neredesin Firuze? gibi bir başyapıta imza atan Ezel Akay, yeni filminde hayranlarının beklentisini had safhaya çıkarmıştı. Zira 11 yıllık koca bir boşluğun ardından usta yönetmenin yeniden sinemaya dönüşü öyle alelade bir film ile olamazdı. Hele ki filmografisinde tek bir boş yapıma yer vermeyen Akay gibi bir yönetmenin…

İşin öte tarafında Ezel Akay’ın tüm filmlerinde birlikte çalıştığı Levent Kazak’ın bu yapımda olmadığı da göze çarpmış ve hayranlarını kuşkuda bırakmıştı. Zira Akay’ın sinema dünyasındaki başarısının en kritik noktalarından biri de senaryolarını emanet ettiği Kazak idi… Ancak yine de 9 Kere Leyla’nın bir tiyatro oyunu metninden uyarlanmış olması, senaryonun pek de zayıf kalmayacağını, ortaya yine bir şaheser çıkacağını düşündürüyordu. Rahmetli oyun yazarı Tayfun Türkili tarafından kaleme alınan Dokuz Canlı oyunundan uyarlanan film, Akay’ın başında bulunduğu genç bir yazar ekibi tarafından uyarlanmıştı.

Leyla ve Adem'in uzun senelerdir mutlulukla sürdürdükleri evliliğini konu alan 9 Kere Leyla, Adem'in evlilik terapisti Nergis'e aşık olması ile bir çıkmazın kapılarını aralıyor. Evlilikteki eski heyecanını yitirdiğini düşünen Adem, Nergis'i büyük bir aşkla severken Leyla'dan kurtulmanın yollarını arıyor ve çareyi ancak onu öldürmekte buluyor. Mitoloji ile içli dışlı olan ve içinde çokça referans barındıran komedi filmi, reklam filmi tadında kareleri ve müzikal sahneleri ile eğlenceli bir cinayet hikayesine şahitlik yapıyor.&nbsp;

9 Kere Leyla Neden Başarısız Oldu?

4 Aralık tarihinde film Netflix platformunda gösterime girdiği gün, sosyal medya üzerinden Ezel Akay’a tepki dolu mesajlar yağmaya başladı. 9 Kere Leyla büyük bir hınçla eleştiriliyor ve kelimenin tam manasıyla yerden yere vuruluyordu. Eleştirilerin ana sebebi, filmin aslında o kadar da kötü bir film olması değil, Ezel Akay’ın potansiyelinin çok ama çok altında kaldığıydı. Yani belki de film, Akay’dan başkası tarafından çekilse böylesine kötü eleştiriler ile karşılaşmayacaktı.

9 Kere Leyla henüz yayımlanmadan önce çıkan fragman videolarında, filmin rengarenk dünyası ve sert hikayesi büyük dikkat çekmişti. Pek çoklarına göre ortaya ilginç bir kara mizah filmi çıkacak ve alışık olduğumuz Ezel Akay masallarından bir yenisine kavuşacaktık. Ancak ne yazık ki öyle olmadı. Film maalesef renkli dünyasının gölgesinde kaldı. Hem de birçok nedenden ötürü…

Cıvıl cıvıl renk paletleri ve ustalıkla kotarılmış sanat yönetmenliği ile iddialı bir görüntü içeren 9 Kere Leyla, bu alandaki başarısını diğer noktalarda sürdüremedi. Filmin senaryosunun hızlı bir şekilde yazılmış olması ve çekimlerin oldukça kısa bir süre içerisinde tamamlanmış olması yüzünden oyuncuların oynadığı karakterleri ile pek de bağlantı kuramadığı, filmin mizahi üslubunun düzgün bir şekilde yakalanamadığı açıkça göze çarpıyor.

Yüksek olasılıkla 9 Kere Leyla diğer gişe filmleri gibi, çok önceden belirlenmiş vizyon tarihine yetiştirilebilmesi adına aceleyle çekildi ve çoğu şey darmadağınık bırakılmak zorunda kaldı. Önceki görkemli Ezel Akay filmlerinin aksine bu defa hiç de derinlikli olmayan, hatta yer yer seyircinin zekasının küçümsendiği düşünülen sahneler ile kalakaldık. Bir diğer yandan işi Netflix’in sahiplenmesi de kurguda ve anlatıda bazı değişikliklere gidildiğini düşündürmekten alıkoyamadı. Filmin orijinal kurgusu nasıldı ve nerede hikayeyi toparlayabiliyordu bilinmez ancak izlediğimiz versiyon bir nevi prova havasındaydı.

Haluk Bilginer ve Demet Akbağ Yeniden Bir Arada!

İlk defa izleyiciler olarak 2004’te Neredesin Firuze? filmi ile yan yana gördüğümüz Haluk Bilginer ve Demet Akbağ ikilisi, daha sonraki yıllarda Nuri Bilge Ceylan’a Altın Palmiye kazandıran Kış Uykusu (2014) filmiyle yeniden bir araya gelmişti. Şimdi usta sanatçılar tekrar bir Ezel Akay yapımında buluşarak şahane oyunculuklarını bir kere daha hayranlarına gösterdiler.

Haluk Bilginer’in muhteşem sesine doyduğumuz müzikal sahneleri ve Demet Akbağ’ın tartışmasız bir kusursuzluğa sahip doğal oyunculuğu genç isimler tarafından desteklendi. Duru güzelliğiyle hikayenin kilit karakterlerinden biri olan Elçin Sangu her ne kadar seyirciler tarafından pek iyi bir seçenek olarak görülmese de Fırat Tanış ve Alican Yücesoy hem filmin mizahını hem de öykünün seyrini başarıyla ilerletti.

Sonuç itibariyle 9 Kere Leyla, eski Ezel Akay filmleri gibi tekrar tekrar izleyebileceğimiz bir yapımdan çok bir defaya mahsus eğlenerek izleyebileceğimiz, yarına kalması çok da mümkün olmayan 2 saatlik bir film bıraktı geride.

Ezel Akay’dan Rengarenk Bir Hayal Kırıklığı: 9 Kere Leyla (İnceleme)

Quentin Tarantino tarafından yazılıp yönetilen Once Upon a Time in Hollywood filmi geçtiğimiz yıl vizyona girmiş ve bu sene 10 farklı dalda Oscar'a aday gösterilmişti. Bunlardan En İyi Yardımcı Oyuncu (Brad Pitt) ve En İyi Yapım Tasarımı kategorilerinde Oscar ödülüne layık görülen yapım, şimdi bambaşka bir sanat formunda yeniden karşımıza çıkacak!

Başrollerini Leonardo DiCaprio, Brad Pitt ve Margot Robbie'nin paylaştığı sinema filmi 1960'lı yıllarda gerçekleşen Charles Manson cinayetlerini konu almakta ve Hollywood sektörüne dair güçlü referanslar barındırmaktaydı. Bilmeyenler için Manson, 60'larda Los Angeles'ta birçok cinayete sebebiyet veren bir tarikat kurmuştu. Öldürülen isimler arasında ünlü yönetmen Roman Polanski'nin 8 aylık hamile eşi Sharon Tate de yer almaktaydı.

Senaryo dalında Oscar’a aday gösterilen Bir Zamanlar Hollywood’da eserinin, Quentin Tarantino tarafından bir roman formunda yeniden hayata geçirileceği açıklandı. Tarantino’nun en başarılı filmlerinden biri olarak kabul edilen yapımın bu kez kitaplaştırılmış versiyonunda, yine 60’ların Hollywood dünyasından daha farklı şiddet sahnelerini konu alacağı öğrenildi.

Bir Zamanlar Hollywood’da Kitabı Ne Anlatacak?

Şimdilik yakında çıkması beklenen Bir Zamanlar Hollywood’da kitabının içeriğine dair pek bir bilgi açıklanmasa da Tarantino’nun Cliff ve Rick karakterlerinin birlikte yaşadıkları hikayeyi daha kapsamlı bir biçimde ele alacağı ve 2 saat 40 dakikalık filmde yer almayan ek sahnelerin de kitaba uyarlanacağı bildirildi.

Esasında sıkı Tarantino hayranları için böyle bir kitap yazılması kulağa pek de şaşırtıcı gelmedi. Zira Tarantino’nun uzun yıllardır bir roman yazmak istediği; zira kendisinin film romanlarına karşı oldukça takıntılı olduğu bilinmekteydi. Ucuz Roman, Kill Bill, Soysuzlar Çetesi ve Zincirsiz gibi pek çok popüler filmin ünlü yönetmeni, böyle bir romanla uğraşacağının ilk ipuçlarını şu cümleler ile bizlere yansıttı:

“Yetmişlerde okuyarak büyüdüğüm ilk yetişkin kitapları, film romanları idi. Ve bugüne dek bu türe karşı muazzam bir şefkat duyuyorum. Bir film-roman meraklısı olarak edebiyatın bu sıklıkla marjinalleştirilmiş, ancak sevilen alt türe katkımı Bir Zamanlar Hollywood’da ile gerçekleştirmekten ötürü büyük gurur duyuyorum. Karakterlerimi ve dünyalarını, sinematik muadilinin, umuyorum, yanına oturabilecek bir edebi çabayla daha fazla keşfetmekten de heyecan duyuyorum.”

Bir hikaye anlatıcısı olarak neredeyse usta olarak tarif edilen Quentin Tarantino, Bir Zamanlar Hollywood'da gibi uzun bir filmle, her ne kadar eleştirmenler tarafından kabul görmüş olsa da birtakım olumsuz eleştiriler almıştı. Hatta seyirciler bu filmde tam olarak ikiye ayrılmış, ya çok sevmiş ya da Tarantino'nun en kötü filmi olarak nitelendirmişlerdi. Fakat şimdi Tarantino, hayranlarını kışkırtacak, ilham verici bir metin ile aynı hikayeyi yeniden ele almayı amaçlıyor. Muhtemelen söz konusu kitabı 2021 yılında görmüş olacağız.

Quentin Tarantino Bir Zamanlar Hollywood’ta Filminin Romanını Yazıyor

1998 yılında Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro bölümünden mezun olduktan sonra yakın arkadaşı oyuncu Ali Atay ile birlikte Krek Tiyatro Topluluğu'nu kuran Berkun Oya; günümüzde halen faaliyetlerine devam eden tiyatro ekibinde yalnızca kendi yazıp yönettiği oyunları sahneleyerek hayatımızda kalıcı bir yer elde etmeyi başardı.

Krek’te klasik tiyatro oyunlarının aksine daha yenilikçi ve avangart olarak nitelendirilebilecek oyunlar ortaya çıkaran Oya, televizyon için yaptığı birkaç dizi ve program formatından sonra 2007 yılında İyi Seneler Londra filmi ile daha büyük kitlelere ulaşarak sinema sektörüne de sağlam bir adım atmış oldu. Tiyatroda yerli ve yabancı onlarca ödül kazanan genç sanatçı İyi Seneler Londra'yla Strasbourg International Film Festival'inde En İyi Yönetmen dalında ödüle layık görülerek bu alanda da başarısını tescilledi.

<h4>Berkun Oya’nın Geri Dönüşü: Masum</h4>

Adını sıklıkla tiyatro camiasında duyduğumuz Berkun Oya, daha geniş kitlelere ancak 2017 yılında yayına giren ve Türkiye'nin ilk dijital dizisi olma ünvanını da elinde bulunduran Masum dizisiyle ulaşabildi. Bayrak (2008) adlı oyununu dizi formatına uyarlayan Oya, Masum'un senaristliğini üstlenerek yönetmenliğini Seren Yüce’ye teslim etmiş ve dizinin başrollerini Haluk Bilginer, Nur Sürer, Ali Atay, Okan Yalabık, Serkan Keskin, Tülin Özen ve Bartu Küçükçağlayan paylaşmıştı. O zamanlar pek farkında olunmasa da Masum, Berkun Oya’yı dizi sektörüne geri döndürecek güçlü bir motivasyon sağlamıştı.

<h4>Birçok Yapımcının Geri Çevirdiği Dizi</h4>

Elinde dosyasıyla yaklaşık 3 yıldır yapımcı yapımcı dolaştığı iddia edilen Berkun Oya, Bir Başkadır dizisi ile yeniden sektöre dönmek istiyordu. Fakat proje çeşitli gerekçelerle yapımcılardan ret cevabı almıştı. Bunun üzerine herkesin kolay kolay altından kalkamayacağı bir riske giren Oya, dizinin pilot bölümü için kendi parasını ortaya koyarak ve hayal ettiği ekibi bir araya getirerek bugün gördüğümüz birinci bölümü çekmeye başladı.

Elbette ki bazı şeyler kağıt üzerinde göründüğünden çok daha farklı oluyor… Berkun Oya’nın amacı tam da bunu kanıtlamaktı belki; zira pilot bölümü çektikten sonra ziyaret ettiği ilk durağı olan Netflix, diziyi hemen sahiplendi. Böylelikle Bir Başkadır yolculuğu tam olarak başlamış oldu ve çekimler hız kesmeden devam etti.

<h4>Tam Anlamıyla Bir Türkiye Mozaiği: Bir Başkadır</h4>

Geçtiğimiz hafta nihayet Netflix platformunda tüm bölümleriyle yayımlanan Bir Başkadır, toplamda 8 bölüm ve her bölümü yaklaşık 45 dakika uzunlukta olması ile seyircileri kendisine kolayca çekebildi. Ancak bir dizide önemli olan seyirciyi kendine çekmek değil, mevcut seyirciyi elinde tutabilmektir. Bu dizi de bunu ustalıkla başarıyor!

Bir Başkadır konusu itibariyle farklı sosyoekonomik sınıflardan gelen bir grup insanın, İstanbul çatısı altındaki yaşamlarını mercek altına alıyor. Ancak dizide alışık olduğumuz modern ve ihtişamlı İstanbul görüntülerinden ziyade, kentin gerçek yüzünü, yahut başka bir deyişle öteki yüzünü görüyoruz.

Her biri bambaşka yaşam koşullarına sahip karakterler, bir ortak nokta olarak geçmişleri ve gelecekleri arasında sıkışıp kalıyor ve bunu aşabilmek adına önce kendileriyle, akabinde birbirleriyle yüzleşmeleri gerekiyor. Fakat elbette bu yüzleşme pek de kolay olmuyor. Zira bu coğrafyayı yıllardır takip eden bir dizi önyargı ve problem, yine her biri Türkiye’nin bir başka kimliğini temsil edecek şekilde karakterlerimizin önüne sıralanıyor.

<h4>Ansambl Oyuncu Kadrosu ve Karakterler</h4>

Bir Başkadır’ı diğer dizilerden ayrı tutan bir başka unsur ise ansambl cast seçimi… Bilmeyenler için bu tabir, dramatik metinlerde oyuncu kadrosunun aşağı yukarı aynı öneme sahip olduğu ve birbirinin önüne geçmediği yapımlar için kullanılıyor. Dolayısıyla Bir Başkadır’ın net bir şekilde bir başrolü ya da ana karakter odağı olduğunu söylemek doğru olmayacaktır.&nbsp;

Öte yandan “Türkiye Mozaiği” olarak nitelendirilen bir dizinin de her bir bakış açısına eşit mesafeden yaklaşmak adına böyle bir karakter dağılımına gitmesi epeyce doğru olmuş. Öykü Karayel dizide canlandırdığı Meryem karakteri ile adından sıkça söz ettirecek harikulade bir performansa imza atarken; kadroda yer alan diğer oyuncular Fatih Artman, Funda Eryiğit, Alican Yücesoy, Tülin Özen, Nesrin Cavadzade, Derya Karadaş, Defne Kayalar, Bige Önal, Settar Tanrıöğen, Öner Erkan ve Gökhan Yıkılkan da kariyerlerinin en özel performanslarını ortaya çıkarıyor.

<h4>Ferdi Özbeğen Şarkıları ve Diğer Referanslar</h4>

Başta Yeşilçam Sineması olmak üzere 80'li ve 90'lı yılların Türkiye'sine dair birçok referansa sahip olan Bir Başkadır, henüz ilk bölümlerini izleyenlerin fark edeceği üzere bölüm sonlarını Ferdi Özbeğen'in konser kayıtları eşliğinde canlı görüntüleriyle birlikte kapatıyor. Bir başka bölümde ünlü yönetmen Maurice Pialat'ın Bosphore belgeselinde çektiği İstanbul görüntüleri ile kapanış jeneriği bütünleşirken; final bölümünde ise senaryosunu Yılmaz Güney'in kaleme aldığı ve Zeki Ökten tarafından yönetilen Sürü filminden bazı kareler ekranlara geliyor.

Bir Başkadır soundtrack arşivi konusunda da itinalı bir çalışma sergileyerek titizlikle seçilmiş ve her biri birbirinden kıymetli eşsiz bir müzik yelpazesi oluşturmuş durumda. Dizide ilk göze çarpan müzik, Yeşilçam'ın unutulmaz film müziği Jean Musy imzalı Clair De Femme olurken; aynı zamanda Cahit Berkay'ın Deprem ve Arkadaşım filmleri için ürettiği müzikler de yıllar sonra yeniden hayat buluyor.

Uzun lafın kısası, Berkun Oya bizlere derinlikli bir yakın tarih özeti ile birlikte oldukça duygusal ve sarsıcı bir hikaye sunuyor. Kendiliğinden akan su gibi diyalogları, manzara fotoğraflarını aratmayacak sinematografisi ve daha fazla düşünmemiz gereken alt metinleri ile Bir Başkadır, sanıyorum şimdiden yerli kült diziler arasında rahatlıkla yerini alıyor.

Berkun Oya’dan Bir Türkiye Panoraması: Bir Başkadır (Dizi İncelemesi)

Ünlü yönetmenlerin hayatları her zaman büyük merak konusu olmuştur. Yönetmenler her ne kadar çoğunlukla çektikleri filmlerde kendilerini ifade etseler de; kimi zaman izleyiciler bu kadarıyla yetinmek istemezler. Eğer şanslıysanız favori yönetmeniniz ile mülakat yapmaya gelen bir gazeteci, çalışmasını derleyip bir röportaj kitabı hazırlamış olabilir. İşte yönetmenler ile yapılmış en iyi sinema temalı röportaj kitapları…

5. Bana Onun Portresini Getirin – Ege Görgün

Ters Ninja isimli web sitesiyle de tanınan ünlü gazeteci – yazar Ege Görgün, uzun yıllar boyunca çeşitli sinemacılar ile yaptığı röportajları Karakarga Yayınları etiketiyle piyasaya çıkan Bana Onun Portresini Getirin’de birleştirdi. Kitapta Ali Atay, Aydemir Akbaş, Cüneyt Arkın, Erdal Beşikçioğlu, Erkan Can, Nejat İşler, Seyfi Dursunoğlu ve Tuncel Kurtiz gibi başarılı oyuncularla röportaj yapan Görgün, aynı zamanda Türk edebiyatında pek de göremediğimiz portre türüne yeni bir boyut getiriyor.

4. Yusuf’un Rüyası – Semih Kaplanoğlu

Yumurta, Süt, Bal üçlemesi ile dünya çapında pek çok ödüle layık görülen Semih Kaplanoğlu, Uygar Şirin ile yaptığı söyleşi kitabında çocukluğundan başlayarak edebiyat ile olan ilişkisine, sinemadaki belgeselcilik yıllarından televizyon dünyasına ve kendi sinemasına gelene kadar yaşadığı maceraları tüm ilginçliğiyle anlatıyor.

3. Onur Ünlü: Bir Sürü Endişe – Alper Kırklar

Onur Ünlü'yü yalnızca çektiği dizi ve filmleri ile tanıyorsanız, gazeteci Alper Kırklar'ın Ünlü'yle yaptığı bu derinlemesine söyleşi okurları adeta ufuk açıcı bir serüvene davet ediyor. Farabi'den Alain Badiou'ya, Kurt Vonnegut'tan İbn-i Rüşd'e, felsefeden şiire, sinemadan hayata, laf lafı açıyor ve Ünlü’yü ilk defa böylesine yakından tanıma şansına sahip oluyoruz.

2. Jim Jarmusch – Ludvig Hertzberg

Sinema konulu kitaplarıyla benzersiz bir seriye sahip olan Agora Kitaplığı, yazar Ludvig Hertzberg'in Jim Jarmusch kitabı derlemesini Selim Özgül ile Türkçeye çeviriyor. Only Lovers Left Alive, Stranger Than Paradise, Dead Man ve Coffee and Cigarattes gibi filmleriyle bağımsız sinemanın bir numaralı ismi haline gelen Jarmusch; hikaye anlatım tarzından oyuncular ile olan ilişkilerine kadar tüm sırlarını afişe ediyor. Kitapta usta yönetmenin farklı gazetecilere verdiği çeşitli röportajlar derleniyor.

1. Hitchcock ve Truffaut – Francois Truffaut

1966 yılında François Traffaut'nun usta yönetmen Alfred Hitchcock ile yaptığı 3 günlük röportajını kapsayan eseri; ünlü reklam yönetmeni İlker Canikligil’in yoğun uğraşları sonucunda 30 yıl sonra ilk defa Türkçe olarak yeniden basılıyor ve sinema adına söyleyecek sözü olan iki insanın eşsiz muhabbeti ile bizleri baş başa bırakıyor.

Not: İlgilenenler için 2015 yılında meşhur söyleyişi baz alan Hitchcock/Truffaut belgesel filmi yayınlanmıştır.

Ünlü Yönetmenlerle Yapılmış En İyi 5 Röportaj Kitabı

Günün en karanlık ve dingin saatleri, birçok yazar ve şaire ilham kaynağı olur. Şairlerin uyumadığı, kelimeler ile yüzleştiği saatlerdir geceler… Çoğu şair geceleri şiir yazar, bazıları ise gecelere… İşte ünlü şairlerin geceyi anlattığı şiirler…

5. Gece – Victor Hugo

<blockquote>

	Günün tükendiği bu saatlerde
		 Tüm doğa canla başla çalışıyor.
		 Gece vakti bu yıldızlardan inen
		 Ne acayip bir korkudur kim bilir?
		 Etkisinde kalmış nice gizemin,
		 Kaygılı, bir yandan tir tir titriyor,
		 Karanlıkta, bilinmeyen bir gücün
		 Gözlerini üstünde hissediyor.
		 Ne büyük dehşet kendini tanımak!
		 Kaçışı olmadan, durmadan çalışmak,
		 Ebediyetin içinde devinen
		 Varlığın merhametine kalmak!
		 Bu nasıl kara, zor bir bulmaca
		 Amaçlar ve çözümler gizleniyor,
		 Birileri titrerken aşağıda,
		 Yukarda birileri düş görüyor.
</blockquote>

4. O Gece – Özdemir Asaf

<blockquote>

	O gece ben olmayacağım.
		 Utancımdan bakamadığım aynalarda
		 Güldüğünüzü görecek
		 Anlayacaksınız.
		 Her gece birinin olmadığı gecedir.
		 Gecelerinizi karıştıracak gitgide
		 Olmayanlarınızın çoğalması.
		 Benim olmadığımı duyduğunuz bir gece
		 Korkacaksınız.
		 Şimdiden düşünüyorum son kalanımızı
		 Son gidenimizin bu gecesinde.
		 Ama bir gece olacak, ortalarda bir gece..
		 İçinde siz de olmayacaksınız,
		 Ayrıca.
</blockquote>

3. Gece Şarkısı – Cahit Sıtkı Tarancı

<blockquote>

	Alemde gündüz gönlüme işkencedir;
		 Bence bayram ufukta gün bitincedir.
		 Günün geçit vermez karlı dağlarını
		 Sanki sihirbaz bir el eritincedir.
		 Bütün gün beklediğim bahar ki gece,
		 Gökte yıldızların da ümidincedir.
		 Yollar, yollar da nihayet içime denk,
		 Sonsuzlaşarak başı boş gidincedir.
		 Ben ister güleyim, ister ağlıyayım,
		 Sesimi yalnız kendim işitincedir.
		 Alemde gündüz gönlüme işkencedir;
		 Bence bayram ufukta gün bitincedir.
</blockquote>

2. Gündüz Yarasaları – Oruç Aruoba

<blockquote>

	Geceyi düşleriz gündüzken,
		 Geceyken de gündüzü,
		 Yitirebileceklerimiz yitiktir
		 Onlardan uzaktayken ama
		 Özleriz, döneriz yeniden
		 Yitirmeden
		 Yitirebileceklerimizi
		 Yitiremediklerimize.
		 Yitirebilirdik, deriz;
		 Ama yalnızca bir fiil çekimi bu
		 Tutsaklıklara bağlamışız özgürlüğümüzü.
		 Gündüz yarasalarıyız biz.
</blockquote>

1. Geyikli Gece – Turgut Uyar

<blockquote>

	Halbuki korkulacak hiçbir şey yoktu ortalıkta
		 Her şey naylondandı o kadar
		 Ve ölünce beş on bin birden ölüyorduk güneşe karşı.
		 Ama geyikli geceyi bulmadan önce
		 Hepimiz çocuklar gibi korkuyorduk
		 
		 Geyikli geceyi hep bilmelisiniz
		 Yeşil ve yabani uzak ormanlarda
		 Güneşin asfalt sonlarında batmasıyla ağırdan
		 Hepimizi vakitten kurtaracak
		 Bir yandan, toprağı sürdük
		 Bir yandan kaybolduk
		 Gladyatörlerden ve dişlilerden
		 Ve büyük şehirlerden
		 Gizleyerek yahut döğüşerek
		 Geyikli geceyi kurtardık
		 
		 Evet kimsesizdik ama umudumuz vardı
		 Üç ev görsek bir şehir sanıyorduk
		 Üç güvercin görsek Meksika geliyordu aklımıza
		 Caddelerde gezmekten hoşlanıyorduk akşamları
		 Kadınların kocalarını aramasını seviyorduk
		 Sonra şarap içiyorduk kırmızı yahut beyaz
		 Bilir bilmez geyikli gece yüzünden
		 
		 Geyikli gecenin arkası ağaç
		 Ayağının suya değdiği yerde bir gökyüzü
		 Çatal boynuzlarında soğuk ayışığı
		 
		 İster istemez aşkları hatırlatır
		 Eskiden güzel kadınlar ve aşklar olmuş
		 Şimdi de var biliyorum
		 Bir seviniyorum düşündükçe bilseniz
		 Dağlarda geyikli gecelerin en güzeli
		 
		 Hiçbir şey umurumda değil diyorum
		 Aşktan ve umuttan başka
		 Bir anda üç kadeh ve üç yeni şarkı
		 Belleğimde tüylü tüylü geyikli gece duruyor.
		 
		 Biliyorum gemiler götüremez
		 Neonlar ve teoriler ışıtamaz yanını yöresini
		 Örneğin Manastırda oturur içerdik iki kişi
		 Ya da yatakta sevişirdik bir kadın bir erkek
		 Öpüşlerimiz gitgide ısınırdı
		 Koltukaltlarımız gitgide tatlı gelirdi
		 Geyikli gecenin karanlığında
		 
		 Aldatıldığımız önemli değildi yoksa
		 Herkesin unuttuğunu biz hatırlamasak
		 Gümüş semaverleri ve eski şeyleri
		 Salt yadsımak için sevmiyorduk
		 Kötüydük de ondan mı diyeceksiniz
		 Ne iyiydik ne kötüydük
		 Durumumuz başta ve sonda ayrı ayrıysa
		 Başta ve sonda ayrı olduğumuzdandı
		 
		 Ama ne varsa geyikli gecede idi
		 Bir bilseniz avuçlarımız terlerdi heyecandan
		 Bir bakıyorduk akşam oluyordu kaldırımlarda
		 Kesme avizelerde ve çıplak kadın omuzlarında
		 Büyük otellerin önünde garipsiyorduk
		 Çaresizliğimiz böylesine kolaydı işte
		 Hüznümüzü büyük şeylerden sanırsanız yanılırsınız
		 Örneğin üç bardak şarap içsek kurtulurduk
		 Yahut bir adam bıçaklasak
		 Yahut sokaklara tükürsek
		 Ama en iyisi çeker giderdik
		 Gider geyikli gecede uyurduk
		 
		 Geyiğin gözleri pırıl pırıl gecede
		 İmdat ateşleri gibi ürkek telaşlı
		 Sultan hançerIeri gibi ayışığında
		 Bir yanında üstüste üstüste kayalar
		 Öbür yanında ben
		 
		 Ama siz zavallısınız ben de zavallıyım
		 Eskimiş şeylerle avunamıyoruz
		 Domino taşları ve soğuk ikindiler
		 Çiçekli elbiseleriyle yabancı kalabalık
		 Gölgemiz tortop ayakucumuzda
		 Sevinsek de sonunu biliyoruz
		 Borçları kefilleri ve bonoları unutuyorum
		 İkramiyeler bensiz çekiliyor dünyada
		 Daha ilk oturumda suçsuz çıkıyorum
		 Oturup esmer bir kadını kendim için yıkıyorum
		 İyice kurulamıyorum saçlarını
		 Bir bardak şarabı kendim için içiyorum
		 
		 Halbuki geyikli gece ormanda
		 Keskin mavi ve hışırtılı
		 Geyikli geceye geçiyorum
		 
		 Uzanıp kendi yanaklarımdan öpüyorum.
</blockquote>

Ünlü Şairler Tarafından Yazılmış Gece Konulu Şiirler

Christopher Nolan bu yaz vizyona giren 11. Uzun metrajlı sinema filmi Tenet ile, COVID-19 salgını sırasında sinema salonlarında gösterime giren ilk ve tek büyük Hollywood yapımı olarak tarihe imzasını attı. Oldukça riskli bir ısrarla filmini dijital platformlarda göstermek ya da salgından sonraki bir tarihe ertelemek yerine beyazperdeye sürmeye çabalayan başarılı yönetmen, sinefiller ve eleştirmenlerden aldığı övgü dolu yorumlar ile cesaretinin karşılığını aldı.

Her filminde yeni bir türe merhaba diyen Nolan, Tenet’te eski filmlerinde öğrendiği bazı kavramları harmanlayarak ilginç bir karışım yarattı. Kabaca özetlemek gerekirse Dunkirk’teki savaş sahneleri, Inception’daki bilim kurgu ögeleri ve Memento filmindeki zaman algısını yönetmen son filminde tek bir potada eritti.

<h4>Tenet Filminin Konusu</h4>

Şüphesiz ki en karmaşık ve iddialı Christopher Nolan filmi olan Tenet, konusu itibariyle 3. Dünya Savaşı’nı önlemek ile görevlendirilmiş, isimsiz bir gizli ajanı takip ediyor. John David Washington’ın ajan karakterine hayat verdiği hikaye, tüm dünyanın hayatta kalması için silahlanmış ve savaşmaya hazır bir kahramanın, gerçek zamanın ötesinde bir dünyaya geçerek, uluslararası bir casusluk görevini yerine getirme mücadelesi anlatılıyor.

Tüm bunların dışında Tenet'i izleme deneyimi, içinde muhakkak pek çok izleyicinin karşılaşacağı kafa karışıklığı duygusunu da barındırıyor. Filmdeki eğlence dolu sahneler ve yer yer rastlanan büyüleyici dövüş sekansları ve çatışma detayları, yönetmenin kasıtlı olarak seyircinin algısını kontrol altına alabilmeyi amaçlıyor.

Seyrederken minimalizm hissini sonuna kadar hissedeceğiniz Tenet filmi Danimarka, Estonya, Hindistan, İtalya, Norveç, Birleşik Krallık ve ABD olmak üzere toplamda 7 ülkede çekildi. Kara Şövalye Yükseliyor (The Dark Knight Rises) filminden sonra Nolan'ın en pahalı 2. filmi olma özelliği taşıyan yapım, görkemli görsel efektleri ile hiçbir masraftan kaçınılmadığını ortaya koyuyor.

<h4>Tenet Filminin Oyuncu Kadrosu</h4>

En az , öyküsü ile olduğu kadar oyuncu ekibi ile de gözleri dolduran Tenet, Nolan’ın “tam anlamıyla kahraman” şeklinde tanımladığı John David Washington’ı başrolünde ağırlıyor. Kısa bir süre önce Spike Lee tarafından yönetilen BLACKKLANSMAN filminde Adam Driver’la birlikte başrolleri üstlenen Washington, aynı zamanda The Old Man &amp; The Gun filmiyle de hatırlanıyor.

Tenet’in başrolünde Washington’a, önümüzdeki zamanlarda Batman karakterine hayat verecek ve The Batman filminin başrolünü üstlenecek tecrübeli aktör Robert Pattinson eşlik ediyor. Vampir temalı Twilight film serisi ile hatırlanan ve geçtiğimiz yıl The Lighthouse filmiyle performansını tüm dünyaya kanıtlayan Pattinson, Nolan’la yaptığı işbirliğinde de artı puan toplamayı başarıyor.

İlk defa bir araya gelen ikiliye&nbsp; filmde &nbsp;Elizabeth Debicki, Dimple Kapadia, Aaron Taylor-Johnson, Clémence Poésy gibi tecrübeli oyuncular eşlik ederken; daha önce beraber çalıştığı oyuncular ile tekrardan proje yapmayı seven Christopher Nolan, Dunkirk’ten Kenneth Branagh ve birçok filminde ortaklaşa iş yaptıkları Michael Caine’e rol tanıyor.

<h4>Tenet Filmi Nereden İzlenir?</h4>

Dünyanın farklı noktalarında, 70 farklı ülkede vizyona girme imkanı bulan casusluk temalı Nolan yapımı, aylar süren gişe yolculuğunda 350 milyon dolar hasılat elde etmeyi başardı. Yapımcı şirket Warner Bros., hasılatın 53,8 milyon dolarının ABD ve Kanada'dan geldiğini; ancak buna rağmen filmin Los Angeles ve New York'ta vizyona girme şansı bulamadığını kaydetti.

Koronavirüsü döneminde beklenenden çok daha düşük bir gişe sayısına ulaşan Tenet, şu anda legal olarak ulaşılabilir herhangi bir dijital platformda bulunmuyor. Fakat Warner Bros. şirketi tarafından yapılan son duyuruya göre 15 Aralık tarihinde filmin DVD, Blu-ray ve 4K kopyalarının çıkması bekleniyor. Bununla birlikte ilerleyen dönemlerde Netflix, Disney+ ya da Amazon Prime Video gibi streaming ağlarından birinin, filmin yayın haklarını satın alabileceği tahmin ediliyor.

Christopher Nolan’dan Ufkunuzu 2 Katına Çıkaracak Bir Film: Tenet

Kariyerine Gırgır dergisinde başlayan ünlü karikatürist, yazar, şair ve editör Metin Üstündağ, yahut bilinen adıyla Met Üst, modern Türk edebiyatını derinden etkileyecek Öküz, Hayvan ve OT gibi dergiler kurarak; Tuncel Kurtiz’den Ferhan Şensoy’a, Orhan Pamuk’tan Can Yücel’e, Fazıl Hüsnü Dağlarca’dan <a class="link" href="/gunce/ece-ayhanin-hayati-ve-eserleri-328385" title="Edip Cansever">Ece Ayhan</a>’a, Yılmaz Erdoğan’dan Sunay Akın’a birbirinden değerli edebiyatçıları bir araya getirmeyi başardı.

En az editörlüğü kadar iyi de bir şair olan Metin Üstündağ, kurucu kadrosunda olduğu Penguen dergisinde ve çalıştığı diğer kültür – edebiyat dergilerinde aforizmalar, şiirler ve düzyazılar kaleme aldı. İşte ünlü şair Met Üst’ün yazdığı en iyi şiirler…

5- Kimsesiz Zürafa

<blockquote>

	Kimi kimsesi yoktu
		 Kimsesiz zürafanın
		 Boynu bükük dolaşırdı
		 Sırtını kimse kaşımazdı
		 Kimsesiz zürafa bir gün
		 Çalı çırpı topladı
		 Kendi kendisini yaktı
		 Kimsesiz zürafanın
		 Acayip dumanı oldu
</blockquote>

4- Aynı Anda Olur Bunlar

<blockquote>

	Ne kadar çok asfalt dökülse de yollara
		 bir kız kötü yola düşer mutlaka
		 Biri sevgilisini düşünür hayatın anlamı gibi
		 Genelevde bir adam bir kadına
		 tüm cevap şıkları biraz da kendisiyken
		 “buraya nasıl düştün” diye sorar
		 Meşhur ve yabancı mağazaları
		 Kapıcı kızları süpürür geceleri
		 Biri namusu kirlenmesin diye canını verir
		 gece morg bekçisi bir güzel düzer onu
		 Böyle gelmiş böyle gider der biri
		 “haadii leenn” der bir diğeri
		 ama esas mekanizmaysa başka biri
		 Birinin hayal gücü zengindir ama hiçtir
		 biri hayal kurmaya bile adam tutar zengindir
		 Biri zayıf alır matematik dersinden
		 zayıf veren öğretmen ay sonunu hesaplar
		 Biri boş vakitlerinde su sporları yapar
		 birinin dolu vakitlerinde evini su basar
		 Kahvede televizyonda laleli yangını seyredilir
		 “yazık ulan bu nataşalara daha gençlermiş de
		 daha çok düzülürlermiş” der gülerek biri
		 Biri tam otuz yıl sonra çıkar hapisten
		 ha bire ev alır biri habire araba alır biri
		 Bir martı ölür kimseye gazeteye ilan vermez
		 garsona asgari ücret kadar bahşiş verir biri
		 Biri haberlere konu çıksın diye intihar eder
		 herkes benim gibi olsa dünya ne güzel olur der biri
		 Birinin doğum günüdür şimdi birinin düğünü
		 biri ölmek üzeredir biri hamile kalırken
		 Biri biri bile değildir tipten kaybeder o biri
		 biri hayat pahalı der günde yüz kişi ölürken
		 Biri akşamdan kalmadır akşamın haberi yoktur
		 biri sevgilisine mektup yazar kompozisyon gibi
		 televizyona dalar biri yakar yemeği
		 Biri birine çarpar iki hayat değil de iki yumurta sanki
		 trafiğe küfreder biri yolcunun bacaklarına bakarak
		 altı milyar insanın boku nereye gidiyor der biri
		 birinin taksitinin son günüdür onu düşünür
		 Biri bir kavgayı ayırayım derken boşu boşuna ölür
		 eroin krizine girer biri çırpına çırpına yürür
		 Biri köpeğini gezdirir biri bebeğini
		 köpek losyon kokarken bok götürür bebeği
		 Biri memlekete sadece televizyonda üzülür
		 Yeter ulan memleket de biraz bana üzülsün der biri
		 Birinin bir dişi altındır kıçı gümüş kaplama
		 birinin teneke kadar değeri yoktur bit pazarında
		 Bir türlü anlam veremez dünyanın döndüğüne biri
		 dünyayı döndüren enerji nerden gelir kim verir
		 nerde kalacak bu millet nerde bu devlet der bir diğeri
		 Birinin evine hırsız girer birinin evine polis
		 biri çöpten ekmek ararken çöplerden heykel yapar biri
		 Serçelerin nüfusu artıyor mu azalıyor mu
		 fantom niye ormanda on kaplan gücündedir
		 düzen mi düzülen mi asıl eşcinseldir
		 ne olacaktır bu fenerin hali allah aşkına
		 Geyik sardıkça sarar kahvede çaylar tazelenir
		 Sur dibinde atlar kesilir kedilerden kokoreç yapılır
		 Hayat çok mantıklıdır insanlar güzeldir der biri
		 dünyayı hayatı bu hale uzaylılar sokuyormuş gibi
		 insan toprağa dönüşür topraktan çiçek biter
		 Biri birine verir o çiçeği sevişir hayat sürer
		 biri ölürken biri dirilir biri ağlarken biri sevinir
		 Biri geç kalırken biri erken gelir birine
		 Biri severken biri ayrılır biri ah derken biri oh der
		 adları değişik olsa da hep aynı gün yaşanır
		 yoksulluk dünya da o kadar zengindir ki
		 açlık ingilizceden bile en birinci lisandır
		 Biri bunları yazar başı göğe mi erer
		 biri bunları okur ya sever ya küfreder
</blockquote>

3- Şerefine Hayat

<blockquote>

	dedim: insanız işte hepimiz...
		 seviştikçe tamız öldükçe güzeliz
		 sevdim Allah'a şükür sevebildim
		 çünkü çok hem de çok yalnızız

	fark ettim bir şeyi günün sonunda
		 insanlardan daha bayağı
		 hayattan daha güzel olamayacağımı
		 ve hiçbir şeyi iki defa yaşayamayacağımı

	baktım insanlar fıttırı
		 gördüm bu dünya düttürü
		 yaralarımı severim
		 yaralayandan ötürü!
</blockquote>

2- Gırgır

<blockquote>

	2- Gırgır

	sen gittin ya
		 vakitsiz bir vakitte
		 bende kalan fotoğraflarına
		 bıyık yaptım
		 beyoğlu'na çıktım
		 içtim
		 dayak yedim
		 tartıldım
		 nice zaman sonra
		 yoruldum
		 eve döndüm
		 eski sarı
		 mizah dergilerine
		 sarıldım sarıldım
		 ağladım
</blockquote>

1- Bir Delinin Mal Beyanı

<blockquote>

	1- Avşa adasında üç daire, dört üçgen, beş dikdörtgen
		 2- Gökyüzünde bir bulut
		 3- Bitlis’te beş minare
		 4- Bir yazlık biri kışlık iki platonik sevgili
		 5- Büro mobilyası ve çelik kapı üreten bir fabrikanın öğle üzeri yaslanıp sigara içilen beyaz duvarı
		 6- Islıkla da çalınabilen dört anonim türkü
		 7- Palandökende bir palan, iki döken
		 8- Kastamonu da üç kasto
		 9- Üç fay hattı
		 10- Bir çarşamba, iki perşembe, üç cuma
		 11- Dünyada mekan
		 12- Ahirette iman
		 13- Denizde kum
		 14- Uzayda yerçekimsizlik
		 15- Bir çuval gazoz kapağı
		 16- Bir kibrit kutusu sigara izmariti
		 17- On sekiz saç biti
		 18- Biri İngilizce 6 adet küfür
		 19- Yirmi tane boş naylon poşet
		 20- Sevenlerin kalbinde kurulmuş bir taht
		 21- Bir sürü saç sakal, kıl, tüy, yün
		 22- Üç ayrı parkta üç ayrı belediyeye ait üç ayrı banka reklamlı bank
		 23- Bir ayakkabı çekeceği
		 24- Üç don lastiği
		 25- İki büyük taş kütlesi
		 26- Bir adet ağaç gölgesi
		 27- Üç kuş kanadı sesi
		 28- Bir sürü kedi köpek
		 29- Bir marmara denizi
		 30- Camına yaslanıp seyredilen iki piliç çevirmeci
		 31- Her aksam karıştırılan dört çöp bidonu
		 32- Çalıp çalıp kaçılan beş melodili apartman zili
		 33- Nakit 15 lira
		 34- Anne babadan kalma yarısı yaşanmış bi ömür…
</blockquote>

Usta Mizahçı Met Üst Tarafından Yazılmış En İyi Şiirler

20. yüzyılın ikinci yarısından sonra ilk defa mimari sanatı ile ortaya çıkan postmodernizm akımı; kısa sürede resim, plastik sanatlar ve nihayet edebiyat gibi disiplinlerde de benimsenerek büyük bir ivme kazandı. Yazın sanatında çoğunlukla roman türünde rastladığımız postmodernizm, modernizm sonrası olarak ele alınan bir ek biçim şeklinde kabul edilir.

Modern yaklaşıma kıyasla postmodernist yazarlar daha çok yeni biçimler arayışına girerken, aynı zamanda okurlarını, eldeki metni yeniden yazmaya davet eder. Zaman ve mekan algısını geri plana atan postmodernistler, yazdıkları dilin üzerine giderek yeni anlamlar keşfetmeyi de gözden kaçırmamayı amaçlamaktadır.

Yurt dışında James Joyce, Paul Auster, Roland Barthes, Salman Rushdie gibi yazarlar postmodern roman temsilcileri arasında dikkat çeken isimler olurken, Türkiye'de ise akım sıklıkla Bilge Karasu ile anılır. İşte dünya çapında ilgi gören en iyi postmodern edebiyat örnekleri…

5. Şampiyonların Kahvaltısı - Kurt Vonnegut

Kurt Vonnegut imzasıyla 1973 yılında yayımlanan Şampiyonların Kahvaltısı kitabı, büyük bir dönem eleştirisi niteliği taşımakla birlikte Vonnegut'un yapıtlarında çok defa karşılaştığımız unutulmaz kahramanı Kilgore Trout'u yeniden okurlarının karşısına çıkarır. Yazarın altar-egosu olarak kabul edilen ve romanda da bir bilim kurgu yazarı olarak karşımıza çıkan Trout karakteri, bu defa delilik ile burun buruna gelen bir araba satıcısıyla karşılaşır ve olaylar gelişir.

Ülkemizde April Yayıncılık etiketiyle raflara ulaşan Şampiyonların Kahvaltısı, ayrıca 1999'da Alan Rudolph tarafından beyazperdeye taşınmış, başrollerinde Albert Finney ve Bruce Willis gibi dönemin iki büyük yıldızını bir araya getirmeyi başarmıştır.

4. Madde 22 - Joseph Heller

İlk kez 2006 yılında Niran Elçi çevirisiyle dilimize kazandırılan 1961 tarihli Madde 22 kitabı, Joseph Heller'ın bol hicivli ve yarı tarihsel, sıra dışı bir dile sahip II. Dünya Savaşı konulu romanıdır. Savaşın anlamsızlığını ve iktidar gibi güçlü kavramları sorgulayan eser, savaş sırasında gelişen olayları farklı karakterlerin gözünden anlatan, bu sırada da zaman döngüsünden kopmayı göze alan cesur bir metin olarak anılır. &nbsp;Kitaptaki olaylar kronolojik çizgiden bir çırpıda çıkarak özgürlük kazanırken, Amerikalı yazar Heller da böylelikle dilinin özgürlüğüne kavuşur ve 1900'lerin en önemli kitaplarından birini ortaya çıkarmış olur.

İlgilenenler için yazar 1994 yılında Madde 22'nin devamı olarak kabul edilen Closing Time isimli romanını yayımlamış; daha önce 60'lı yıllarda savaş atmosferinde gördüğümüz karakterlerini bu kez 90'ların New York'unda okurlarıyla buluşturmuştur.

3. Üçleme - Samuel Beckett

Nobel ödüllü İrlandalı yazar Samuel Beckett'in Molloy, Malone Ölüyor ve Adlandırılamayan hikayelerinin birleşmesinden oluşan Üçleme kitabı, tekil okumalarla yetinemeyen okurlar için Ayrıntı Yayınları tarafından tek parça halinde raflarda bulunuyor. 1946 - 1950 yılları arasında kaleme alınan üçleme, mekan algısını ortadan kaldırarak hangi bölgede geçtiği belli olmayan, somut bir konu taşımayan ve monolog ağırlıklı, kasıtlı tutarsızlıklarla dolu bir başyapıttır.

2. Gece - Bilge Karasu

Bilge Karasu'nun ilk romanı olma özelliği taşıyan Gece, Pegasus Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüş, yazarın en sevilen kitapları arasına girmesinin dışında yurt dışında pek çok dile çevrilerek dünya çapında bir okur kitlesine sahip olmuştur. Alegorik anlatımı ile dikkat çekici bir üslup yakalayan roman, içinde barındırdığı korku, ölüm ve yalnızlık gibi temaları ustalıkla imgeleyerek dört bölümlük eşsiz bir anlatı yaratmıştır.

1. Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu - Italo Calvino

Henüz hayatınızda interaktif bir kitap okuma deneyimine sahip olmadıysanız oldukça şanslısınız. Zira bu özel tecrübeyi ilk defa Bir Kış Gecesi Eğer Bir Yolcu romanı ile yaşamanız, "Bir kitabı yazar mı yazar, yoksa okuyucu kendi kafasında mı şekillendirir?" sorusunu sormanız; sizin yazarı değil, aslında yazarın sizi okuması hissine kapılmanız, iç ürpertici bir hazza ulaşmanızı sağlayacaktır.

Kolay kolay özetlenebilecek bir hikaye barındırmayan roman, toplamda 22 bölümden oluşmakta ve Kimmerya adlı kurgusal ülkede geçmektedir. Birbiriyle alakasız gibi görünen pasajlara sahip öykü, alışıldık tüm romanların dışında, didaktikliğe başvurmaksızın okurlarıyla keyifli bir yolculuğa adım atmaktadır.

Postmodern Edebiyatın En Önemli 5 Örneği

Hapishanede yazılan kitaplar, çoğunlukla bir yazarın parmaklıklar ardında gözlemlediği deneyimlerden yararlanmakta, kimi zamansa yazarı içinde bulunduğu monotonluktan çıkarmak üzere bir yöntem olarak dikkat çekmektedir. Muhtemelen bu listede sizlere sunduğumuz eserlerin çoğunu daha önce duymuş ya da yazarların ismine aşina olabilirsiniz. Ancak bu kitapların cezaevinde kaleme alındığını sanıyoruz ki yeni öğreneceksiniz! İşte hapishanede yazılan dünyaca meşhur o kitaplar…

5. Adolf Hitler – Kavgam

1924 yılında Alman hükümetini devirmeye teşebbüs eden Adolf Hitler, tutuklanıp hapse girdikten sonra kendi otobiyografisini ideolojik görüşlerinin temel unsurlarını oluşturacak şekilde kaleme aldığı Kavgam’ı ortaya çıkardı. Bir nevi siyasal manifesto niteliği de taşıyan Mein Kampf, ilk kez 1925 yılında yayımlandı.

4. Nelson Mandela – Kendimle Konuşmalar

Güney Afrika'nın eski Cumhurbaşkanı Nelson Mandela, bu samimi anı kitabında çeyrek asırdan fazla zamandır hapishanede geçirdiği süreyi günlük ve mektuplar aracılığıyla aktarıyor. Mandela'nın en özel anlarına şahit olacağınız kitap, aynı zamanda siyasinin rüya kayıtları, kilo ve tansiyon ölçümleri, yapılacak işler listesi gibi kişisel belgelerini de ortaya koyuyor.

3. Marquis de Sade – Sodom’un 120 Günü

Erotik edebiyat akımının en önemli temsilcilerinden biri olarak görülen Marquis de Sade tarafından 12 metre uzunluğundaki bir kağıt rulosuna yazılan Sodom'un 120 Günü, yalnızca 37 gün gibi kısa bir sürede tamamlanmıştır.

Sade'in en ünlü eseri 1785 yılında, Bastille'deki hapishanede yazıldı. Ancak Sade, el yazmalarını kaybetti ve yazdıklarının yok olduğuna inandı. Fakat esrarengiz bir şekilde Sodom'un 120 Günü, Sade'ın ölümünden yıllar sonra bulundu. 1814 yılında ölen Sade'ın en ünlü eseri, ilk kez 1904'te yayımlanabildi. Pek çok hükümet tarafından yasaklanan kitap, "sadizm" ve "mazoşizm" terimlerinin doğmasına önayak oldu.

2. Oscar Wilde – De Profundis

İngiliz yazar <a class="link" href="/gunce/oscar-wildein-hayati-ve-eserleri-302023" title="Oscar Wilde'in Hayatı ve Eserleri">Oscar Wilde</a>'ın De Profundis'i Reading Cezaevi'nde, yazarın yakın arkadaşı Lord Alfred Douglas'a yazdığı uzun bir mektup niteliğindedir. Mektuplarda Wilde ile Douglas arasındaki ilişkiden söz edilirken, bu ilişkinin Wilde'a ne denli zarar verildiği anlatılmaktadır. Wilde suçlayıcı bir yaklaşım sergilemese de arkadaşının gerçeklerle yüzleşmesini ister. De Profundis kitabı Wilde’ın ölümünden tam 5 yıl sonra yayımlanmıştır.

1. Miguel de Cervantes – Don Kişot

İlkin 1605, ikinci olarak ise 1615 tarihinde iki bölüm halinde yayımlanan Don Kişot, dünyanın en ünlü romanları arasında kabul edilmektedir. Fakat birçok insan ünlü başyapıtın hapishanede doğdunu bilmez. Kitabın önsözünde bizzat eserin yaratıcısı <a class="link" href="/gunce/cervantesin-hayati-ve-eserleri-302007" title="Cervantes'in Hayatı ve Eserleri">Cervantes</a>, Don Kişot'u mahpusluk yıllarında yarattığını ifade eder.

Borçlarını ödeyemediği için bir süre hapis yapan Cervantes, mahkumiyet yıllarında ünlü karakterleri Don Kişot ile Sancho Panza'yı düşlemeye başlamış; uzun bir zaman periyodu içerisindeyse nihayet eserini tamamlayarak Avrupa’nın belki halen daha en popüler romanlarından bir tanesini mürekkep etmiştir.

Hapishanede Yazıldığını Bilmediğiniz Dünyaca Ünlü 5 Kitap

Walter Tevis'in 1983 tarihli aynı adlı romanı dizinin konusunun kaynağı olarak yer alıyor. Anya Taylor-Joy, Scott Frank'ın Netflix için hazırladığı mini dizide kendini satrançla tedavi eden parlak ve sorunlu bir genç kadını canlandırıyor. Satranç dahisi bir kadının konusunu işleyen dizi Netflix draması olan The Queen's Gambit'in yapım içeriğiyle, satranç sahnelerinin doğruluğu ile oldukça dikkat çekmeyi başardı.

Satranç oldukça zor ve pratik hamleler gerektiren bir zeka oyunudur. Ancak bu oyunu izlemek oynamak kadar keyifli değildir. &nbsp;Ayrıca pek çok dizide ve görsel unsurlarla televizyonda satranç oynayan insanları izlemek pek de eğlenceli değildir. Hikayede, bazı koşullar aşırı derecede zor olsa da oldukça iyidir. Şimdilik Netflix yapımları arasında en iyisi gibi durmasa da yine de en beğenilen projeler arasına da girmeyi başarmıştır.

<h4>'The Queen's Gambit' incelemesi</h4>

Scott Frank'ın satranç dehası dramının açılış sahnelerinde, Beth kendini yok etme arzusuyla gösterilir. Hızla yükselen kariyerinin en büyük anlarından birinden birkaç dakika önce banyoda kapıya vurarak uyanan kadın, yemin eder, iki turkuaz hap yutar ve dakikalar sonra gözlerinin altında rakibiyle yüzleşir. "Gambit", Dickens'ın açılış bölümünün cazibesine asla tam olarak geri dönemiyor.

Esasen, The Queen's Gambit gerçek bir hikaye değil, Rusya'nın Boris Spassky'yi yenerek Dünya Satranç Şampiyonasını kazanan ilk Amerikalı olan Amerikan satranç dâhisi ve büyük usta Bobby Fischer'den ilham alan kurgusal bir hikaye olma özelliğini taşıyor. Beth gibi, Fischer de resmi eğitimi olmayan bir dâhiydi ve aynı zamanda Fischer rastgele satranç veya Chess960 adlı bir satranç varyantı icat ederken, rekabetçi satranç oynamaya devam etmiştir.

<img src="https://www.edebiyatla.com/storage/app/media/uploaded-files/798234.f4e854a0.668x375o.f6b971e6139f%402x.jpg" class="fr-fic fr-dii">

The Queen's Gambit Gerçek Hikaye mi?

Netflix'in usta satranç draması The Queen's Gambit tam olarak gerçek bir hikayeye dayanmıyor, ancak gerçek satranç ustalarından ilham aldı. Aktris Anya Taylor-Joy, 2015'te The Witch'teki ilk oyunculuğunu yaptığından beri çok sayıda film ve televizyon şovunda rol aldı. The Witch'teki ilk çıkışının ardından, Taylor-Joy sıklıkta korku hikayelerinin anlatıldığı yapımlarda yer aldı.

Uzun süren bu korku yapımı serüveni sonunda Netflixin çarpıcı projesi olan The Queen's Gambit dizisinde yer aldı. Dizi neredeyse tüm dünyada yoğun ilgi gördü. Şu sıralar en popüler dizi olmasa da dizinin konusunun ilgi çekici olması bu diziyi çarpıcı bir hale getirdi.

'The Queen's Gambit' Konusu

1950'lerin sonlarında Beth, Kentucky’daki bir yetimhanenin bakımına bırakılır. Burada kendisi ve diğer çocuklar, kurum tarafından sakinleştirici ve bağımlılık yapan bir kokteyl ile tanışır. Bunun yanı sıra satranç oyunları da Beth tarafından ilgi görmeye başlar.

İkinci Dünya Savaşı sonrası dünyada satranç bir erkek oyunu olarak kabul edilse de Beth olağanüstü yetenekleri sayesinde dikkatleri üzerine çekmeyi başarır. Sondan bir önceki bölümünde Beth, Paris'te nihai rakibi Borgov ile karşı karşıyadır. Eşsiz yeteneğine rağmen, genç kadın ilk maçında rakibine yenilir. Borgov, Beth'in kariyerinde bu noktada onu alt edebilecek tek kişidir.

'The Queen's Gambit' Çarpıcı Hikayesi&nbsp;

Borgov, Beth'i yenmeden önceki gece Beth kasabada kötü bir gece geçirir. Akşamdan kalma bir şekilde oyuna çıkar ve yenilgi alır. Bu kayıp, uyuşturucu ve alkol kötüye kullanımı zamanla yoğunlaşan Beth'in ölüme yakın bir akıl sağlığı olayına dönüşmesine neden olur. Bu durumdan sonra en yakın arkadaşı Bethe yardımcı olarak onun yeniden turnuvalara hazırlanmasını sağlar ve hikaye böylelikle daha ilgi çekici bir hale dönüşür. Hikaye bu çerçevede yoluna devam eder.

Netflix'in Yeni Mini Dizisi Queen's Gambit

İnsanoğlu, kendisini tanımlamak için ağzını ne zaman açsa; iki dudağı arasından dökülenlerin mevhum mu hakikat mi olduğu tartışılabilir hatta çoğunlukla tartışmaya açık olduğu kesinliğe yakındır. Kendine tanım getirmekte çok zorlanan ve müphem beyanlardan pek de kurtulamadığını iddia ettiğimiz bu insan, yine kendinden başka her şeyi tanılamaya, tanımlamaya, kavramaya kalkışır. Varlık ve zaman bu tanımlama yaklaşımlarından nasibini en fazla alan iki kavramdır.

Varlık ve zaman, işte bu iki ana mihverin arasında insanoğlu; yaşar, arar, tanılar, tanımlar ve muhtemelen aradığını bulamadan, şaibeli tanı ve tanımlamalarla ölür… Bu arayışın içerisinde, insanoğlunun bu didinmesi ve bunun yanında yaşamı sürdürebilme zahmetine girişmesi oldukça kıymetli ve saygı duyulasıdır.

Bu sayfalar; arayışın ve güçlüğün iniltileri namında, belki bir damla su olsunlar ve gerektiğinde yitiklere, kendilerini bulacakları yakarışın bir harfi olabilsinler, gerektiğinde de kendilerini yitirsinler diye birleşmeye kalkıştılar. Ama asla çığlık olma iddiasında değiller.

Ouroboros adlı şiir kitabı tüm seçkin internet kitapçılarında satışta bulunmaktadır.&nbsp;

Okunmaya değer olması dileğiyle…

<h4>Peki Ouroboros Nedir?</h4>

Ouroboros, kendi kuyruğunu ısıran bir yılan ya da ejderha şeklinde resmedilen sembol için verilen addır.

Kendini yaratmayı sembolize eden kuyruğunu yutmuş bir yılan şeklidir. Yunanca'daki οὐροϐóρος, Latince'deki uroborus kelimesinden gelir ve bu sözcüklerin sözlük anlamı "kuyruğunu öldüren"dir. Yanar, döner gökkuşağı mitleri ile benzerlik gösteren sembol "doğanın ebedi döngüsü" 'nü ifade etmektedir.

Ouroboros sıklıkla öz düşünümlülüğü (işteşlik), ya da döngüselliği, özellikle de kendini sürekli yeniden yaratan anlamında, biter bitmez yeniden başlayan döngüler olarak algılanan şeyleri (örneğin anka kuşu) simgeler. Başlangıçtan beri şeyin içinde var olan ya da kendini yok edilemez kudreti veya tabiatıyla sürdüren ilkel birlik ve bütünlük ideasını simgeler. Ouroboros mitolojik ve dinsel sembolizmde önemli olmuş, aynı zamanda simya ile ilgili illüstrasyonlarda simyacının yapıtının döngüsel doğasını simgelediği şekilde de kullanılmıştır. Gnostisizm ve hermetisizm ile de ilişkilendirilmiştir.

Ouroboros Şiir Kitabı Çıktı

Musa Binol

İçinde bulunduğumuz teknoloji ve internet çağında bilgiye ulaşmak her zaman oldukça kolay bir yöntemdir. Ancak yine de bir kitabın sayfalarını aralayıp, konunun bizzat bilirkişisinden kaynaklanmak, sizi daha güvenilir bilgiye sürükleyecektir.

“Nasıl iyi fotoğraflar çekilir?” sorusunun cevabı biraz pratiğe dayalı olsa da bunun için fotoğraf sanatının temellerine inmek, öğrenme hızınızı arttıracaktır. Bununla birlikte kavramlara hakim olmak, başkalarının tecrübelerinden yararlanmak ve bol bol araştırma yapmak da kendi tarzınızı oluşturabilmeniz adına büyük fayda sağlar.

Bu yazımızda amatör fotoğrafçılar ve fotoğrafçı olmak isteyenler için ilham verecek fotoğraf kitapları derlemesi oluşturduk. İşte meraklıları için birbirinden değerli 5 fotoğrafçılık kitabı...

1. İyi Fotoğraflar Çekmek İçin Bu Kitabı Okuyun - Henry Carroll

<ul class="disc">
	<li>Remzi Yayınevi</li>
	<li>Çeviri: Sedef Özge</li>
	<li>Fiyatı: 47,50 TL</li>
</ul>

En az ismi kadar basit ve anlaşılır bir içeriğe sahip olan bu kitap, fotoğrafçı – yazar Henry Carroll’ın şahsi deneyimlerinin dışında 50 ünlü fotoğrafçının amatörler için verdiği tavsiyeleri içeriyor. Fotoğrafçılığa yeni başlayacak insanlar için adeta ders niteliği taşıyan eserde işinizi pratik hale getirecek anlatımlar ve eğlenceli kılavuzlar yer almakta.

2. Fotoğraf Üzerine - Susan Sontag

<ul class="disc">
	<li>Agora Kitaplığı</li>
	<li>Çeviri: Osman Akınhay</li>
	<li>Fiyatı: 30 TL</li>
</ul>

Alelade bir fotoğraf kitabı olmaktan öte, fotoğrafçılığın felsefesini kavramak isteyenlere yazılmış olan Fotoğraf Üzerine, fotoğrafçılık sanatının temellerine inerek öncelikle bu işi neden yaptığımızı bizlere sorgulatıyor. Felsefi ve sosyolojik değeri bakımından el üstünde tutulacak Susan Sontag kitabı, “İnsan neden fotoğraf çeker?” sorusundan başlayarak okurlarını küçük bir düşünce egzersizine çağırıyor.

3. Fotoğrafçının Gözü - Michael Freeman

<ul class="disc">
	<li>Remzi Kitabevi</li>
	<li>Çeviri: Deniz Güzelgülgen</li>
	<li>Fiyatı: 70 TL</li>
</ul>

Fotoğrafçılık üzerine onlarca kitap kaleme alan ünlü yazar Michael Freeman, bu kitabında “Fotoğrafta kompozisyon nasıl oluşturulur?” diye soruyor. Kompozisyonun bir fotoğrafta temel unsurlardan biri olduğunu hesaba katarsak, Freeman’ın bu kitabı fotoğraf hakkında bildiğiniz her şeyi yıkıp yeni baştan inşa edebileceğiniz kalıcı bir kaynak niteliği taşıyor.

4. Dijital Fotoğrafçının El Kitabı - Scott Kelby

<ul class="disc">
	<li>Alfa Yayıncılık</li>
	<li>Çeviri: Mehmet Çömlekçi</li>
	<li>Fiyatı: 52 TL</li>
</ul>

Fotoğrafçıların Adobe Photoshop ve Adobe Lightroom dersleri esnasında ismini sıkça duyacağı Scott Kelby, bu defa işin en derinine inerek dijital fotoğrafçılık için arşive girecek bir metin hazırlıyor. Dijital fotoğraf makineleri için çekim hileleri ve pratik yöntemler geliştiren Scott; çiçek çekimlerinden düğün fotoğraflarına, manzara çekimlerinden spor fotoğrafçılığına, portreden seyahat çekimlerine kadar farklı alanlar için eşi benzeri olmayan özgün ipuçlarını sergiliyor.

Not: Scott Kelby’nin Dijital Fotoğrafçının El Kitabı serisi toplamda 4 ciltten oluşmaktadır. Her ciltte ayrı bir konuya yer verilmiş, yukarıdaki tanım yalnızca 1. cildi kapsamaktadır.

5. Camera Lucida, Fotoğraf Üzerine Düşünceler - Roland Barthes

<ul class="disc">
	<li>Altıkırkbeş Yayınları</li>
	<li>Çeviri: Reha Akçakaya</li>
	<li>Fiyatı: 32 TL</li>
</ul>

Fransız eleştirmen, göstergebilimci ve felsefeci Roland Barthes, ölümünden kısa bir süre önce yayımladığı Camera Lucida kitabında, fotoğraf edebiyatı türünü en keskin hatlarıyla ortaya koyuyor. Fotoğrafın en yalın hali ile ne olduğunu arayan kitap, aynı zamanda fotoğraf ve ölüm arasındaki ilişkiyi de sorgulayarak; fotoğraf disiplininin yalnızca deklanşöre basmaktan ibaret olmadığını, tüm düşünsel argümanlarıyla ortaya koyuyor.